Een Hollandse kolonistenstad

Een plaats met circa 550 huizen en zo'n 1350 inwoners aanduiden als stad lijkt wat te veel eer. Toch lijkt Blokzijl beslist niet op een dorp. Deze voormalige havenplaats aan de Zuiderzee heeft haar stadse grandeur vanuit Holland. De toptijd van Blokzijl was in 17-de eeuw. Toen heeft het zelfs nog kort stadsrechten gehad.

Maar de eerste ontwikkeling werd een eeuw eerder lokaal gestimuleerd door onder andere de stad Steenwijk. Op de plaats waar het riviertje de Steenwijker Aa uitmondde in de Zuiderzee bouwde die stad sluizen. Een daarvan kwam bij 'Blockes huis'. Vrijwel zeker zal er rond die sluizen al enige bedrijvigheid geweest zijn.

Deel van de Janssoniuskaart uit 1658. In de witte cirkel ligt Blokzijl

Maar aan het begin van de 17-de eeuw kwam Blokzijl in het vizier van de Hollandse kooplieden. Vanuit het achterland van Blokzijl moest de aanvoer van turf, waar in de grote steden in het westen in die tijd grote behoefte aan was, veilig gesteld worden. Vooral ook omdat het land rond Blokzijl in Spaanse handen was, waren wallen en grachten nodig om de transitohaven te beschermen.

Blokzijl in het Stedenboek van Frederick de Wit, 1698

Blokzijl werd een klein Hollands stadje in Overijsselsland. En dat Hollandse karakter is wat direct opvalt  bij een bezoek aan het huidige Blokzijl. Op veel plekken Amsterdamse gevels, trappen naar de voordeur, souterrains en niet te vergeten pakhuisluiken in de nok.
Rond 1700 is de vervening in de Kop van Overijssel over het hoogtepunt heen en begint de betekenis van Blokzijl voor Holland af te nemen. Daarna tot de inpoldering van de Noordoostpolder is er nog een bescheiden handelsvaart op het westen met bijvoorbeeld in de omgeving vervaardigde biezen- en russenmatten, maar de 17-de eeuwse bloei komt niet meer terug. Tegenwoordig moet Blokzijl het in belangrijke mate hebben van toerisme, vooral bij watersporters is het een geliefde aanleghaven.

Gebruikte bronnen

Een korte geschiedenis van Blokzijl

Fortresse/ gemeente Blokzijl 1528 - 1942

De legende van Kaatje uit Blokzijl

Oud zegt niet altijd alles