 |
Francesco Hayez (1791-1882)
Gentile Bellini (accompanied by the Venetian Bailo) presenting to Sultan Mehmed II a picture. |
In de renaissancecollectie van het Victoria and Albert Museum in Londen bevindt zich een portret van Mehmet II, in 1480 geschilderd door de Venetiaanse meester Gentile Bellini. Het portret is een echt renaissancestuk en door Bellini op dezelfde wijze gemaakt als zijn portret uit 1501 van Leonardo Loredan, de doge van Venetië, die in dezelfde zaal vanaf de overkant Mehmets portret aanstaart. Bellini beeldde de Ottomaanse sultan af als iedere andere figuur uit de Renaissance. Mehmet II is gevat in een klassieke boog op twee zuilen. Het is een realistisch, vanuit driekwartaanzicht geschilderd portret en Bellini schrok er niet voor terug om de kromme neus van Mehmet II natuurgetrouw af te beelden. Hoewel Ottomaanse heersers gewoonlijk een tulband droegen en geen kroon, voegde de kunstenaar op de achtergrond aan beide zijden drie gouden kronen toe, waarmee Mehmet II symbool stond voor de heerser van het Byzantijnse Rijk in het Westen (Constantinopel) en het Oosten (Trebizonde), en als de vorst van Azië. De vraag is: hoort het schilderij in deze zaal?
Vaak wordt beweerd dat het overdreven is om Mehmet II gelijk te stellen aan andere heersers uit de Renaissance.1 Al had hij Griekse en Italiaanse geleerden aan zijn hof, al had hij de Griekse patriarch bevolen om een verklarende verhandeling te schrijven over het christendom, opdracht gegeven tot het maken van een wereldkaart, tot het vertalen van Geographia van Ptolemaeus, zijn bibliotheek met Griekse en Latijnse werken gevuld en de Ottomaanse traditie van sultanportretkunst gevestigd door Bellini uit Venetië te laten halen, zijn tijdgenoten in de rest van Europa zagen hem als een moslim die alleen maar belangstelling voor het Westen had omdat hij het wilde veroveren. Hadden ze gelijk?
Zo begint het vijfde hoofdstuk van:
De Ottomanen, Khans, keizers en kaliefen - Marc David Baer
