Symposium Simone Martini
23 november 2022 UvA
Over Simone Martini’s leven is niet veel bekend en vanwege zijn verschil in stijl is het bijna onmogelijk om zijn werken op de juiste plek in zijn leven te kunnen plaatsen. Simone Martini werd in 1284 in Siena geboren. Zijn eerste gesigneerde werk is het Maestà fresco in het Palazzo Pubblico in Siena. Dit werk dateert uit 1316. Simone Martini moet in 1315 dus al een gewaardeerde kunstenaar zijn geweest om in 1316 de opdracht voor de Maestà schildering te kunnen krijgen.
Simone Martini leefde een tijd in de stad Assisi. Hij maakte daar een van zijn grootste fresco’s voor de kapel van Martinus van Tours in de San Francesco. Op de fresco’s stonden scènes uit het leven van St. Martinus. In 1339 kreeg hij een verzoek van paus Benedictus XII. Hij ging naar Avignon, waar hij fresco’s maakte voor het Palais des Papes en de kathedraal. Tussen zijn werken zijn een Johannes de Doper (National Gallery of Art, Washington, D.C.) en de Annunciatie (1333, Galleria degli Uffizi, Florence). Aan het hof van de paus in Avignon ontmoette hij in 1340 de dichter en humanist Petrarca, die vol lof was over zijn werk. Petrarca eerde hem bovendien in twee sonnetten. Simone Martini zou voor Petrarca een portret hebben geschilderd van zijn muze Laura. Simone Martini stierf in dienst van het pauselijk hof in 1344 in Avignon. Na zijn dood zou, volgens de biografie in Giorgio Vasari Levens, zijn zwager Lippo Memmi een gedeelte van zijn werken hebben voltooid. Kunst in Toscane
Overzicht van het werk van Simone Martini
De kunst van Simone Martini.
Van de spiegel en de non
Machtelt Brüggen Israels
 |
ABOUT 1325 Isabella Stewart Gardner Museum |
Na onderzoek blijkt de achterzijde van het paneeltje een spiegel te zijn. Een spiegel die gebruikt werd voor devotionele meditatie, refelectie.
Het paneel is waarschijnlijk vervaardigd voor de non die rechts op de onderrand is afgebeeld. De non zou Elena Monaldeschi kunnen zijn, een familielid van Trasmondo Monaldeschi, bisschop van Sovona.
Heilige geestigheid
Mariette Haveman
 |
| Simone Martini, The Annunciation and the Two Saints, 1333 |
The use of a Gothic line, plus such realistic elements as the book, the vase, the throne, the pavement in perspective, the realistic action of the two figures and their subtle nuances of character are a substantial detachment from the bi-dimensionality typical of Byzantine art.
In deze tijd begint een samensmelting van het hemelse en het aardse. De vlug in het boek gestoken duim maakt van Maria een levend wezen dat kan schrikken. Ook de speelse koordjes maken het meer aards.
SIMONE MARTINI Maestà (detail)1315
Een teken van vermenselijking in de liefdevolle manier waarop Maria het voetje van haar kind ondersteunt.
Franciscusbasiliek te Assisi
 |
| Detail van muzikanten uit het leven van St. Martin, ca.1326 |
Details van het echte leven schemeren door de gehele 14de-eeuwse Toscaanse kunst. Op dit fresco 'Sint Maarten wordt geridderd' (ca. 1316) in de Franciscusbasiliek te Assisi, zijn daar verschillende voorbeelden van te zien. Vooral het groepje muzikanten bestaat uit echte mensen, zoals de rimpels in het voorhoofd en de baardstopels. Ook de kleding is levensecht, muzikanten waren net als elite kleurig gekleed, maar dan wel uit samengestelde resten.
Op andere schilderijen wordt ook humor, zorgzaamheid, verbazing en ongeloof uitgedrukt.
Zoals op dit fresco te zien is gaat de nimbus de realistische weergave in de weg zitten.
De nimbus ontwikkelde zich als een metalen kroon. Dit gaf wel problemen met het weergeven van de werkelijkheid.
Verder in de tijd wordt het opgelost door een mooi geplaatst haardscherm of een goed vallende schaduw.
Deze Annunciatie (1333) werd geschilderd voor het altaar van de de heilige Ansanus in de kathedraal van Siena.
Aan de onderzijde is dit retabel gesigneerd.
Deze stelling is inmiddels aan revisie toe.
Begin 14de-eeuw worden vanuit Azië nieuwe stoffen ingevoerd, zoals zijde, fluweel en satijn. Deze stoffen zijn ook terug te zien in het werk van Simone Martini.
Bij Duccio (r) is de kleding nog Byzantijns, effen stoffen en draperieën. De troon is wel al bekleed met geweven stof in patroon.
De Maria van Simone Martini draagt kleding van geweven stof met een bewerkelijk patroon. Zij is tevens gekleed naar de mode van een 'mouw-in-een-mouw'.
De engel van de annunciatie volgt helemaal de laatste mode. De wapperende mantel is gevoerd met een geruite stof.
Het altaarstuk van de annunciatie
Henk van Os
Deze Annunciatie (1333) werd geschilderd voor het altaar van de de heilige Ansanus in de kathedraal van Siena.
Aan de onderzijde is dit retabel gesigneerd.
SYMON MARTINI ET LIPPVS MEMMI DE SENIS ME PINXERVNT
ANNO DOMINI MCCCXXXIII
Simone Martini en Lippo Memmi van Siena hebben mij geschilderd AD 1333.
Memmi was volgens Vasari in zijn Vite een fratello, 'broer' van Simone, maar was in feite zijn zwager die na Simones dood veel werken voltooide. Waarschijnlijk zijn de beide heiligen aan weerszijden van zijn hand.
De bovenrand van het frame is in de stijl van Florence in de 14de eeuw en dat dan weer nagemaakt.
De profeten zijn er in gebracht en zijn oorspronkelijk van Martini. Dit is dus de latere 14de eeuwse framing waarmee het gehele altaarstuk heftiger is gemaakt.
Het midden van het altaarstuk is een narratief, een verhaal. Dit is voor die tijd vernieuwend. Terwijl het altaarstuk vooral in het teken stond van de 2 flankerende heiligen in het bijzonder links Sint Ansanus van Siena.
Later in de tijd zullen schilders de driedeling van het altaarstuk openbreken naar een totaal beeld.
Bloemetjes, blokjes en bolletjes
Textiel bij Simone Martini
Sara van Dijk (conservator textiel Rijksmuseum)
Sinds de jaren '60 belangstelling voor stof en patronen op de kunstwerken
Hypothese van Klesse:
Simone Martini gebruikte de stof niet op een iconografische manier in. In tegenstelling tot Giotto.
Deze stelling is inmiddels aan revisie toe.
 |
| Diverse fragmenten geruit en geblokt fluweel uit Italie in de 14de-eeuw (Victoria & Albert Museum, Londen) die ook te zien zijn in de zoom van het kleed van Maria op de Maestà van Martini. |
Begin 14de-eeuw worden vanuit Azië nieuwe stoffen ingevoerd, zoals zijde, fluweel en satijn. Deze stoffen zijn ook terug te zien in het werk van Simone Martini.
Bij Duccio (r) is de kleding nog Byzantijns, effen stoffen en draperieën. De troon is wel al bekleed met geweven stof in patroon.
De Maria van Simone Martini draagt kleding van geweven stof met een bewerkelijk patroon. Zij is tevens gekleed naar de mode van een 'mouw-in-een-mouw'.
De engel van de annunciatie volgt helemaal de laatste mode. De wapperende mantel is gevoerd met een geruite stof.
Simone gebruikt in zijn religieuze voorstellingen stoffen zoals wereldlijke heersers ze ook gebruiken. De duurste stoffen en de laatste mode laten macht zien.
Maria is de koningin van de hemel.
