Woensdag

M'n derde 'Frieda Klein' van Nicci French, 'Wachten op woensdag', dit boek voorgelezen door Dieuwertje Blok, kluisterde me weer aan m'n smartfoon. Enorm veel doden en ellende en toch een spannend feest. Bijna zou ik in één swing doorgaan met de rest van de week, maar zoals ik al eerder schreef, de afleveringen van de verschillende serieboeken, die ik gedownload heb wil ik steeds afwisselen met ander werk.

Op de Facebook auteurspagina van Stefan Brijs staat op 15 juli

Vijftien jaar na zijn verschijning is 'De engelenmaker' eindelijk als luisterboek verkrijgbaar.

Prachtig verteld door (stem-)acteur Louis van Beek.

Twaalf uur en veertig minuten luistergenot.

M'n eerste half uur luisteren zit er al op........veelbelovend!

De Jacobsboeken

Een moeilijk werk  'De Jacobsboeken' van Olga Tokarczuk. Bij vlagen boeide het me, maar vaker was ik de draad volkomen kwijt. Ik ben gestopt op ruim een derde van de  900 pagina's. De sfeer en de stijl van het verhaal ken ik nu.
Een uitgebreid knipsel uit de recensie op LiterairNederland van Reinier van Houwelingen.

De verlosser

Het onderwerp van Tokarczuk is een cultus die eind 18e eeuw ontstaat binnen de gemeenschap van Joodse Polen. Beschreven wordt hoe de charismatische Jacob Frank uit verschillende landen aanhangers trekt die hem beschouwen als de Messias, de door Joden verwachtte verlosser. Wat hij hiervan zelf gelooft, blijft onduidelijk: het ene moment spiegelt hij zich aan de Bijbelse Jakob en diens bedriegerij (door zich voor te doen als een ander), later gaat hij steeds meer op in zijn rol en ontwikkelt hij despotische trekken. Twee van zijn trouwste volgelingen projecteren in het prille begin van zijn opkomst hun eigen verwachtingen vrij letterlijk op zijn hoofd tijdens een spiritueel ritueel. Gedurende vele decaden blijven ‘rechtgelovigen’ hem navolgen, geven ze have en goed, lichaam en geest, voor Frank. Een van de markerende gebeurtenissen is de doop die de frankisten ondergaan, waarmee ze ingelijfd worden bij de katholieke kerk, een onherstelbare breuk met de Joodse traditie.

Sektarische gemeenschappen

Een opmerkelijk verhaal, hoewel de essentie niet onbekend voorkomt: de mechanismen van godsdienstwaanzin en hiërarchisch geleide gemeenschappen zijn uiteraard al vaker gedocumenteerd. Tokarczuk blinkt vooral uit in gedetailleerde beschrijvingen en de volledigheid van haar verslag. De Jacobsboeken is daarom een geschiedenis in de ware zin, minder een roman. Personages worden nauwelijks ingekleurd, hoewel de levensloop van velen wordt beschreven. De narratieve ontwikkeling beperkt zich tot een aaneenschakeling van gebeurtenissen. Inhoudelijke thema’s, anders dan die inherent zijn aan de stof, met name een geïntegreerde visie van de auteur zelf, vallen moeilijk te ontwaren.

Telkens nieuwe verhaallijnen

Sowieso is het niet al te gemakkelijk om deze geschiedenis te volgen. Dit heeft te maken met de gehanteerde mozaïekstructuur, waarin telkens nieuwe (maar wel op elkaar lijkende) namen worden geïntroduceerd. Een deel daarvan verandert halverwege ook nog eens, na de omdoping van Joden tot Poolse katholieken. Zo blijft er maar een handjevol personages over die je als lezer goed kan plaatsen van begin tot eind.

Eén van de eigenaardigheden waarmee Tokarczuk komt is de rol van ene Jenta, die als oude vrouw in het begin van het verhaal sterft maar door een bezwering een niet aan tijd en plaats gebonden bewustzijn blijft houden. Gedurende de rest van de geschiedenis duikt ze met onregelmatige tussenpozen op. Dit staat in schril contrast met de onnadrukkelijke manier waarop andere bijfiguren doodgaan, vooral de vrouwen die het kraambed niet overleven zijn talrijk.

Er zijn in De Jacobsboeken interessante dingen te vinden. Met name voor lezers die houden van een historische inbedding zullen aan hun trekken komen. Ontwikkelingen als de groeiende invloed van de boekdrukkunst en de Verlichting komen op de achtergrond voorbij. De centrale geschiedenis had echter geen negenhonderd bladzijden nodig om zich te laten vertellen. Of kon beter vanuit enkele personages uitgewerkt worden, om meer binding te creëren. Nu is het wel een wat lange zit.

Het recht om een ruïne te zijn

Waar ik het gelezen heb weet ik niet meer, maar ik had het zinnetje wel bewaard 'het recht om een ruïne te zijn'. Ik moest er vaak aan denken bij het luisteren naar 'De onvolmaakten' van Ewoud Kieft. In de toekomst, zo rond 2060, waar Kieft de lezer/luisteraar mee naar toe neemt is ongezond zijn bijna een daad van verzet, leven wetend dat je er dood aangaat is 'not done' in ieder geval. En natuurlijk komt dan ook het heerlijke pleidooi tegen perfectie van Marianne Donner in mijn gedachte.
Het boek gaat over de toekomst en natuurlijk over ons in het nu........hoe ver laat je de algoritmes toe in je leven, hoe ver ga je mee met de happy-yogi-yoghurt-hype.

Interessant interview in NRC

Schrijver Ewoud Kieft: ‘Er zal een opstand komen tegen ons idee van vooruitgang’

En er is geen waarheid en geen zekerheid, alles is relatief.„Bij Casimir leidt dat tot onthechting en leegte. Die hippie-achtige waarden waarmee hij is grootgebracht gaan heel goed samen met de neo-liberale waarden van Silicon Valley, met extreem individualisme en tegelijkertijd zoeken naar verbinding via apps. Gena is hem de hele tijd aan het vertellen wat hij moet doen om zichzelf te verbeteren, om gezonder en gelukkiger te zijn.”
En hij wordt doodongelukkig.„Hij komt in opstand en ik denk dat het conflict in hem dat ik beschrijf zich in de werkelijkheid al eerder zal voordoen. Die oortjes en lenzen gaan we accepteren, maar als apps zoals Gena zich actief met onze keuzes gaat bemoeien, dan zal er een tegenbeweging ontstaan.”
We hebben nu toch al apps die tegen ons zeggen of we vandaag genoeg gelopen hebben en dat we te lang zitten?„En er zijn mensen die dat omarmen en mensen die dat niet willen. De opstand zal zich denk ik richten tegen het idee dat een beheerst en gecontroleerd leven vooruitgang is, dat onthechting vooruitgang is, dat rust vooruitgang is, en dat gezondheid voor alles gaat

Het luisterboek is trouwens een echte aanrader.........zowat een hoorspel met goed gecaste stemmen van de schrijver zelf, Louis van Beek en een handvol andere stemacteurs.

Cazalet Chronicles

"Lichte jaren" het eerste deel van de vijf delen over de Cazalet familie van Jane Howard is geweldig. Elk moment dat ik kon luisteren pakte ik mee, het bleef boeien 19 uur lang. Het is een heerlijk vooruitzicht nog vier van deze boeken op de stapel te hebben liggen. Bo van Houwelingen vat het eerste deel in de Volkskrant prima samen.

De romans volgen de familie Cazalet in de jaren voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Lichte jaren, het eerste deel, beslaat de zomers van 1937 en '38. De titel geeft al weg dat er dan nog maar weinig aan de hand is. Hoewel Hitler zich op het continent ontpopt als een dictator noemen ze hem op het eiland schertsend 'de huisschilder', en weigeren ze hem serieus te nemen.

En dus kan de lezer zich, net als de Cazalets, zorgeloos overgeven aan het goede leven op Home Place, het Victoriaanse landhuis waar de Cazalets traditiegetrouw de zomer doorbrengen. De thee stroomt er onophoudelijk, de havermoutkoekjes raken nooit op, mousseline jurken ruisen, konijnen dartelen over bedauwde gazons (en eindigen in de pastei). Er wordt muziek gemaakt, gelummeld in de tuin, gepicknickt op het strand.

Maar er broeit van alles onder de oppervlakte.

Vogels

Living with birds & Birds as individuals
Photos by Len Howard, 1950-56

Weer een vrouw die een speciale band heeft met de natuur. Len Howard (1894-1973), die 35 jaar van haar leven een teruggetrokken bestaan leidt samen met haar kool- en pimpelmezen op het Engelse platteland. Toch is het niet de sfeer van Moor's Foon of  Tokarczuk's Ploeg over de botten. Het duistere onbestemde is er niet in 'Het vogelhuis' de roman van filosoof en schrijfster Eva Meijer. Ze schreef de roman op basis van de boeken die Len Howard over haar 'onderzoek' en samenleven met de vogels heeft geschreven. Meer biografie dan fictie, interessant, maar ook braaf.

Een deel van de toelichting bij het interview met Eva Meijer voor het programma OVT:

Het samenwonen met vogels was niet makkelijk: haar hele huis werd door ze overgenomen. Ze kon niet eens rustig haar boek schrijven zonder dat vogels op haar handen of de typemachine gingen zitten. Constant moest ze haar huis schoonmaken en Howard trok zich ook terug van de mensenwereld.
Dat klinkt misschien zielig of eenzaam, maar dan begrijp je het verkeerd. Howard was gelukkig met haar vogels, en had een rijk leven met hen in haar Bird cottage.

Environmental humanism

"Environmental humanism will eventually triumph over apocalyptic environmentalism, I believe, because the vast majority of people in the world want both prosperity and nature, not nature without prosperity. They are just confused about how to achieve both. For while some environmentalists claim their agenda will also deliver a greener prosperity, the evidence shows that an organic, low-energy, and renewable-powered world would be worse, not better, for most people and the natural environment.

While  environmental alarmism may be a permant feature of public life, it need not be so loud. The global system is changing. While that brings new risks, it also brings new opportunities. Confronting new challenges requires the opposite of panic. With care, persistence, and I dare say, love, I believe we can moderate the extremes and deepen understanding and respect in the process. In so trying, I believe we will bring ourselves closer to the transcedantal moral purpose most peope, perhaps even some currently apocalyptic environmentalists, share: nature and prosperity for all"

Zo besluit Michael Shellenberger zijn  'Apocalypse Never'. Met dit boek pleit Shellenberger nogmaals om niet in de paniekval van de milieu-activisten te stappen. Met techniek, kernenergie en optimisme kunnen we de ingeslagen weg van vooruitgang en welvaart blijven bewandelen en die weg ook begaanbaar maken voor dat deel van de wereldbevolking dat nu nog in armoede leeft. 

Een heldere bespreking/samenvatting van het boek in The Australian

There is a recurring puzzle in the history of the environmental movement: Why do green activists keep promoting policies that are harmful not only to humans but also to the environment? Michael Shellenberger is determined to solve this problem, and he is singularly well qualified.

De levens van rechtvaardigen

Links: Richard Osinga (2020), rechts: de astronoom (1668) van Johannes Vermeer

Een Franse priester die zich laat verleiden ortolaan te eten, een Indiase wetenschapper en atheïstische moslim in Zwitserland die zijn bruid voor het eerst ontmoet, een Chinees meisje wier onderzoeksproject wordt gekapitteld. (Persis Bekkering) 

Over een Nederlander die complete verzinsels toevoegt aan Wikipedia, om er later achter te komen dat ze nog waar zijn ook. Of het schitterende kleinood Wie zich omringd door goden weet, dat speelt in de Indiase staat Cutch, maar draait om Duitse doggen en het gegeven dat Engelsen maar een keer worden geboren.(Theo Hakkert)

En dat zijn enkele van de 36 verhalen die Richard Osinga vertelt in 'Wie de rechtvaardigen zoekt'. Elk verhaal op zich is boeiend en gaat over mensen waar je meer van wil weten. Maar dat is niet alles, want over de personages en tijden ligt een ragfijn net dat alles met elkaar verbindt.

De schrijver vertelt over het boek in het de podcast

De Favorieten: schrijver Richard Osinga

Het twintigste mysterie

Elizabeth George

Als luisterboek zijn de dikke pillen van Elizabeth George heerlijk ontspannend. Mysterie 20 was m'n tweede in korte tijd. Ze raffelt het verhaal beslist niet af, bijna elk personage wordt uitgebreid besproken en toch blijft de vaart meestal behouden. Jaren geleden heb ik een paar boeken uit de hele serie gelezen en natuurlijk verschillende verhalen in verfilming gezien. Nu ga ik al luisterend nog even door, alvast nummer 12 en 13 via het Kobo-Plus abonnement gedownload. Op m'n luisterstapel liggen nog een paar serieboeken, soms zou ik willen dat ik via ieder oor apart kon luisteren, maar oké eentje per keer.

Thomas Lynley / Barbara Havers

1. Totdat de dood ons scheidt - A great deliverance
2. Afrekening in bloed - Payment in blood
3. Klassemoord - Well-schooled in murder
4. Mij is de wrake - A suitable vengeance
5. Zand over Elena - For the sake of Elena
6. De verdwenen Jozef - Missing Joseph
7. Waar rook is... - Playing for the ashes
8. In handen van de vijand - In the presence of the enemy
9. In de ban van bedrog - Deception on his mind
10. Wie zonder zonde is... - In pursuit of the proper sinner
11. Verrader van het verleden - A traitor to memory
12. Moordmotieven - I, Richard
13. Zijn laatste wil - A place of hiding
14. In volmaakte stilte - With no one as witness
15. Een onafwendbaar einde - What came before he shot her
16. In wankel evenwicht - Careless in red
17. Lichaam van de dood - This body of death
18. Een duister vermoeden - Believing the lie
19. Verloren onschuld - Just one evil act
20. Dag des oordeels - A banquet of consequences
21. De straf die ze verdient - The punishment she deserves

Double Cube Room

De Double Cube Room is dertig feet hoog, dertig feet breed en zestig feet lang. (Ongeveer negen meter bij negen meter bij achttien meter.) Ook hier zie ik wit geschilderde dennenhouten wandbetimmering, maar met nog uitbundiger gouden snijwerk. Hier is de witmarmeren schoorsteenmantel voorzien van een bovenbouw van Korinthische zuilen met beelden van Ceres en Bacchus. Hier zitten in de plafondbocht trompe-l’oeil-effecten met urnen, putti en fruit en op het eigenlijke plafond zijn drie klassieke schilderijen aangebracht die de mythe van Perseus verbeelden.
 Alle schilderijen aan de muren zijn van Antoon van Dyck of van zijn atelier. De laatste jaren van zijn leven bracht deze van oorsprong Antwerpse kunstenaar door in Engeland.  

De gehele westelijke muur van de Double Cube Room wordt in beslag genomen door het grootste Engelse portret van de meester: De vierde graaf van Pembroke en zijn gezin. Philip Herbert is omringd door zijn familieleden, allemaal ten voeten uit, staand op een brede trap. Linksboven in de wolken zweven zijn overleden kinderen. 

Onder het enorme schilderij van de vierde graaf van Pembroke en zijn gezin staat een karmozijnrode sofa, speciaal voor deze plek gemaakt, even breed als het doek, ruim vijftien meter. Verspreid over de hele kamer zie ik vorstelijk wit en gouden meubilair.
 ‘Mijn vader liet deze kamer restaureren,’ zegt Lord Pembroke, ‘maar het versleten tapijt had hij niet laten vervangen.’
 In 2007 liet His Lordship daarom in Afghanistan met de hand een tapijt weven van tweeëntwintig bij achtenveertig feet.

Op dag 3 van de rondreis van Rudi Meulemans in 'Een ander leven. Een reis in de voetsporen van Vita Sackville-West, Harold Nicolson en James Lee-Milne'.  Een bezoek aan Wilton House in Salisbury, Wiltshire.

Wat is er zeventig jaar later nog over van de grandeur en schoonheid van the countryside? Genoeg, laat Meulemans zien. Charmant vervallen landhuizen, perfect geconserveerde kastelen, romantische zuilengalerijen en idyllische Engelse tuinen – allemaal open voor bezoek. O, als we deze zomer eens naar Engeland konden. (Bo van Houwelingen)