woensdag 22 december 2021

De 10 van 2021


Mijn tien lievelingen van 2021. Gelezen of geluisterd maar allemaal wel binnen het hokje fictie passend. Na de eerste drie vond ik het sowieso al moeilijk om een rangorde aan te brengen, dat zou onmogelijk zijn als daar nog allerlei geschiedkundigs, wetenschappelijks en kunstzinnigs mee was gemixt. Voor een totaal overzicht van dit jaar kijk hierhier, hier en hier

Dit zijn mijn tien!

1
'Klara en de zon' Kazuo Ishiguro 


3 

9 

10 

maandag 20 december 2021

Spartelend van enthousiasme

Hilary Mantel at Middle Temple Hall in central London @BBC
Hilary Mantel schrijft over gekroonde hoofden. Over een door Indianen ontvoerde Europese vrouw. Over de jeugdige moordenaar van James Bulger en over de laatste heks van Engeland. Over de maagd Maria (‘een wandelende terechtwijzing’). Over diëten (‘gedoemd te mislukken’). Over heiligen (‘Bernini beeldhouwde via Teresa van Avíla het meest overtuigende orgasme uit de hele kunst’). Over het gekreukte bruidstoilet van Diana Spencer. Over personages ‘die niet neurotisch zijn. Ik wilde dat ik daar eerder op was gekomen’.
Zo begint Joyce Roodnat haar recensie in NRC over de essaybundel 'Vorstelijke personages' (Mantel Pieces) van Hilary Mantel. Ik was al verkocht en heb het direct op m'n e-reader gezet. En helemaal terecht, wat een heerlijke verhalen en wat een schrijfster.

Een goeie bundel is meer dan de som van de delen. Neem deze essays bij elkaar, doe een stap terug en je onderscheidt glimpen van de essentiële Mantel. Haar ontwikkeling als schrijfster. Haar leven als chronische patiënte. Haar curieuze jeugd. Haar onverzadigbare hang naar weten en kijken en vertellen. Haar praktijk als auteur van historische romans, perfectionistisch en studieus en altijd in voor frivoliteit. Het gaat erom de dorre beenderen tot leven te kneden, schrijft ze ergens. Maar daarbij, waarschuwt ze verderop, is het uitkijken geblazen voor ‘het oog der verbeelding’. En pas op met bronnen, die zijn nooit onverdacht. Zoek achter de mythe altijd de feiten.

Doen we Hilary. Op jouw manier. Spartelend van enthousiasme.

Bijgevoegd op 25 december 2021

Uit het interview van Jacobine Geel met Hilary Mantel in Trouw:

'Wie nog nooit iets van Mantel las, kan met deze bundel beginnen. Hij laat je kennismaken met haar thema’s en personages: van revolutie tot monarchie, van Anna Boleyn tot Kate Middleton, van lichamelijkheid tot de geestenwereld. En voor wie haar al die jaren volgde, haar eruditie bewonderde en van haar lenige geest en trefzekere pen ging houden, leest Vorstelijke personages als de wordingsgeschiedenis van een opmerkelijke vrouw en een formidabel schrijfster' 

Mary, geparfumeerde bombast


In 'Mary' heeft Anne Eekhout het over de periode voordat Mary Shelley (1797-1851) haar boek Frankenstein het levenslicht laat zien, beetje waargebeurd en veel verzonnen. Maar hoe dan ook heel intrigerend. Voorgelezen door Lottie Hellingman hangt de gothic romantische sfeer in de lucht.
Die warme ontvankelijkheid voor het mystieke – inclusief, veelbetekenend, de geestenwereld waar haar overleden dochtertje zich misschien ophoudt – leidt ook tot zweverig, soms geëxalteerd taalgebruik. Regelmatig is het op het randje van kitsch, of eroverheen (‘Er woedde een tergend vuur in me dat me de keel snoerde en mijn ogen deed branden’). Die geparfumeerde bombast heeft behalve een komisch effect ook verdedigbare betekenis: het past in het spookverhalengenre, sluit perfect aan bij de stijl van de Romantiek. ‘Donkere wolken voeren in een noodvaart door de lucht’? Tja. Mja. Maar ook: ja. Eekhout speelt daar slim mee: zo keek en schreef Shelley zelf. (Uit Frankenstein: ‘Zelfs de wind fluisterde troostende taal en de moederlijke natuur bad me niet meer te huilen.’) 
Hoe kwam de schrijfster van Frankenstein op dat monsterlijke idee? - NRC

 Anne Eekhout onderzoekt wat het betekent om te scheppen - Volkskrant