Onze man in Afghanistan

Eerste helft van de 19de eeuw, India, Afghanistan, de Britse Oost-Indische Compagnie. De achtergrond van het onwaarschijnlijke levensverhaal van James Lewis (Charles Masson). Edmund Richardson vertelt in de biografie 'Alexandrië. De zoektocht naar een verdwenen stad' over hoe een deserteur een baanbrekend archeoloog en spion werd.

Op zich een prachtig verhaal over de idealen van een man die vermalen wordt in zijn eigen naïviteit, machtspel, verraad en alles wat daarbij hoort. De verteltrant in het boek is niet helemaal naar mijn smaak, daarom vond ik het af en toe moeilijk lezen en kwam er niet echt in. Toch heeft deze geschiedenis beslist ook boeiende kanten. Het hele verhaal 'in het kort' wordt verteld in de Belgische 'De Standaard' en de Engelse 'The Guardian'.

Testosteron

"Testosterone. The Story of the Hormone that Dominates and Divides Us" van Carole Hooven (evolutionair biologe aan Harvard University) is naast nog veel meer een voorbeeld van hoe wetenschappelijke kennis duidelijk en aansprekend te vertellen. Hooven laat overtuigend zien dat de man/vrouw verschillen geen oorsprong vinden in socialisatie (nuture), maar aangeboren (nature) zijn. Testosteron, dat wat mannen laat verschillen van vrouwen, staat in de schijnwerpers. Een flink aantal zaken waren me al bekend, maar met vele aanvullingen en gelegde verbanden is er weer een kast aan inzicht open gegaan. Bovendien is het een solide kennisbasis om een standpunt te bepalen in de hedendaagse genderdebatten.

De review in 'The Evening Standard' geeft in enkele leesminuten een overzicht van het boek. Hier alvast een klein fragment.

Hooven’s book is simply fascinating and filled with extraordinary facts. Did you know that we are all born female and then some of us become male? Or that “the penis is basically a huge clitoris” and “the scrotum and the line that runs down the underside of the penis are basically fused labia”? I certainly didn’t. I always presumed that it was only at male puberty that the differences in the sexes emerges, but it turns out that I was completely wrong. With simple pencil sketches and well-referenced studies, Hooven shows how we all begin life as females and then an early influx of testosterone in the womb separates the males from the females. Males experience elevated rates of testosterone during infancy, and, as a result, little boys prefer rough and tumble play. The author, however, is not an absolutist – not all boys favour rough play of course – and is keen to show that although, in general and mostly because of testosterone, most men are stronger, taller and faster than women, this does not mean all men are stronger, taller and faster than women; testosterone has an impact, but so do many other factors.

Toen waren er nog maar........

In Trouw stond afgelopen januari een interview met de schrijver Elvin Post. Na het luisteren naar zijn nieuwste 'wie-heeft-het-gedaan' vond ik dit een opmerkelijke passage:

Is Post toevallig ook Agatha Christie-fan? Haar boek met de inmiddels onbruikbare titel Ten Little Niggers (1948, later in het Nederlands verschenen als Toen waren er nog maar...) speelt zich ook af op een eilandje, met tien personages in een verlaten landhuis. Post reageert verrast: “Nee, eigenlijk niet, ik ken de titel wel en las ooit De Muizenval, daar heb ik me wel mee geamuseerd, maar verder ken ik haar werk niet goed.”

Natuurlijk is het merkwaardig dat hij zo weinig weet heeft van het werk van Christie. En het zal wel zo zijn dat het thema van 'De cursus' zijn originele gedachte is, maar die "Tien kleine ........" van Christie kwamen mij toch telkens voor de geest. 

Dat de cursisten van de schrijfcursus één voor één het loodje gaan leggen is direct duidelijk. Erg spannend vond ik het niet worden, het verhaal bleef voor mij op afstand. Dit komt waarschijnlijk doordat de karakters nogal vlak en emotieloos blijven. Daar waar er wel iets van diepgang gesuggereerd wordt is het bijna karikaturaal. 

Helemaal niks dus, zonde van de tijd? Dat nou ook weer niet, ik heb me best vermaakt. Een tussendoortje.......nu weer wat goeds! 

Een dulle eeuw

Drie maanden geleden luisterde ik naar schrijver Jeroen Olyslaergers die zijn geweldige historische roman 'Wilde Vrouw' voorleest. Het was een feest om door hem meegenomen te worden naar het roerige zestiende-eeuwse Antwerpen. Dat feest kreeg een verlening met de Klara Podcast 'De Wereld van Wildevrouw'. In vijf afleveringen van zo'n anderhalf uur per keer schetst Olyslaegers het historische decor, het hoogtepunt van Antwerpen als de handelsmetropool  en de neergang van dat alles door de godsdienstige bijna burgeroorlogen en het optreden daartegen van de streng Katholieke vorst Filips II.

Met de focus op hetzelfde tijdvlak en, weliswaar breder, op geheel Vlaanderen las ik tegelijkertijd 'De zinderende 16e eeuw' van Francis Weyns.

XVI, De zinderende 16e eeuw. We namen toen [ ] definitief afscheid van de Middeleeuwen en gingen op weg naar de moderne tijd. De zestiende eeuw was de eeuw van de kolonisering en de globalisering, van de Reformatie en de Contrareformatie en van de opkomst van de burger, die een plek afdwong tussen de adel en het volk in, [  ]. En de zestiende eeuw was ook een eeuw vol oorlogen. Weyns laat zijn boek beginnen in 1477, met de dood van Karel de Stoute op het slagveld van Nancy, en eindigen in 1585, met de val van Antwerpen en de splitsing van de Nederlanden in een zuidelijk katholiek en een noordelijk protestants deel. Het is het verhaal van Filips de Schone, Karel V en Filips II, mannen die de halve wereld onder hun hoede hadden.

Het boek past mooi in de leesomlijsting van de colleges van de UvA 'Ken je Plaats: Wereldbeeld, Identiteit en Conflict, 1550-1650', die ik een twee maanden geleden gevolgd heb en de OU module die voor komend najaar gepland staat, 'De Nederlandse republiek (1500-1800)'

Crime & Thriller WINNER 2019

'Our House' van Louise Candlish was de winnaar van de Engelse Bookaward 2019 in de categorie crime&thriller. En inderdaad het is echt een hels smulboek, juist omdat de gebeurtenissen niet verzonnen hoeven te zijn, het zou iedereen zomaar echt kunnen overkomen.

Ik heb geluisterd naar de vertaalde audioversie van het boek. De structuur van het verhaal, beurtelings door de twee hoofdrolspelers verteld vanuit podcastfragmenten, twitterberichten en een worddocument, wordt mooi vormgegeven door ook twee voorlezers. 

Wat is boeddhisme?

"Alles wat je altijd al had willen weten over boeddisme" zou een passende populaire ondertitel geweest zijn van het boek van  hoogleraar religiewetenschap Paul van der Velde, 'In de huid van de boeddha'. Marcel Hulspas doet in de Volkskrant een poging dit rijkgevulde boek samen te vatten.

In zijn boek In de huid van Boeddha schetst Van der Velde Boeddha’s leven en leer (die gericht is op het juiste gedrag om aan het alom aanwezige leed te ontkomen) en de vele wonderverhalen die rond hem zijn ontstaan. Maar hij gaat ook in op de angstwekkende boeddhistische godenwereld en de duizelingwekkende verscheidenheid aan boeddhistische stromingen, die allemaal beweren de ‘ware’ te zijn en elkaar vaak fel bestrijden. Het westerse boeddhisme is in feite niets anders dan de zoveelste loot aan deze stam. Van der Velde moet mensen regelmatig uitleggen dat wat in het Westen geldt als ‘typisch boeddhistisch’, zoals mediteren en de verering van de dalai lama, eigenlijk ‘typisch westers’ is. Datzelfde geldt ook voor het idee dat het boeddhisme vrouwvriendelijk en geweldloos is.

Deze recensies/artikelen over het boek helpen bij het plaatsen van alle stof die de inhoud van het boek in het hoofd opwerpt. Vooral interessant zijn de podcasts met de schrijver.

In de huid van de Boeddha stelt het zoetige westerse beeld van het boeddhisme bij

Marcel Hulspas, Volkskrant 19 maart 2021

Pijen aan de waslijn

Hans Achterhuis, De Groene Amsterdammer 26 april 2021

Volgens deze hoogleraar is het boeddhisme helemaal geen antistressreligie

Alexandra van Ditmars - interview met Paul van der Velde, Trouw 19 februari 2021

Wat wij denken dat boeddhisme is, is het niet

Item in Nieuwsweekend NPO radio1, 20 februari 2021

In de huid van de boeddha met religiewetenschapper Paul van der Velde

Radboud Reflects, podcast, 23 juni 2021

In de huid van de Boeddha
Groetjes uit Shambhala, podcast van Paul van der Velde en Jonas Slaats, 22 februari 2021

Foto's in dit blog zijn gemaakt tijdens ons tweede bezoek aan Mongolië in augustus 2014 in het Amarbajasgalant klooster

77 Azteekse kunstschatten

Iemand als Karel V vulde in zijn Brusselse Coudenbergpaleis volledige kamers met sieraden, parels, edelstenen, uurwerken, meubels en wandtapijten. De Duitse kunstenaar Albrecht Dürer, die tijdens zijn rondreis in 1520 een bezoekje aflegde in het Coudenbergpaleis, zou daar voor het eerst de Azteekse schatten aanschouwen die de Spaanse conquistador Hernán Cortés op de Azteekse vorst Montezuma had buitgemaakt. De schatten waren vanuit Mexico naar Sevilla verscheept en waren, samen met de staatskas, naar Brussel gestuurd waar Karel zich in afwachting van zijn kroning tot rooms-koning in Aken, ophield. Dürer noteerde in zijn dagboek dat hij 'nog nooit zoiets paradijselijks had mogen aanschouwen'. Tot de 77 Azteekse kunstschatten behoorden onder andere veren waaiers, wapens, kledingstukken en een gouden en zilveren schijf die de zon en de maan voorstelden, elk 22 kilogram wogen en een diameter van bijna twee meter hadden. De schat illustreerde de universele macht van Karel.

Raakpunten van een boek en een tijdschrift die ik aan het lezen ben:

Kunstschrift Leven op papier - Albrecht Dürer 1471-1528 (3/2021)

XVI. De zinderende 16e eeuw - Francis Weyns

De derde Mitford

Mr and Mrs Bryan Guinness (1910 - 2003), formerly Miss Diana Freeman Mitford, later Lady Mosley, pictured enjoying a quiet half-hour in Hyde Park in 1930 with their immense Irish wolfhound.

En dat was nummer drie van de "speurderserie" van Jessica Fellowes opgebouwd rond de levens van de zussen Mitford in de eerste helft van de vorige eeuw. De onsympathieke Diana Mitford stond in dit deel centraal, maar de echte heldin is natuurlijk Louisa Canon. In dienst als kamermeisje van de krengerige Diana, hoort en ziet ze veel en heeft voldoende tijd om met assistentie van haar grote liefde rechercheur Guy Sullivan een hele rits moorden op te lossen. 
Heerlijke boeken, verzonnen geteut en gedreutel tegen een realistisch decor en deze derde vond ik tot nu toe de beste. Het wachten is op de audioversie van deel 4 over Unity, de zus die Diana volgt op het fascistische pad.

De Mitford-moorden 1- Nancy

De Mitford-moorden 2 - Pamela