Franse Tirannie,
een gruwelijk schoolboek over het Rampjaar
Arthur der Weduwen en Merle Lammers
11/03/22 online - 14/03/22
De Franse inval in het Rampjaar 1672 maakte een onuitwisbare indruk op de Nederlandse bevolking. Al in 1674 verscheen het anonieme leerboek "De Franse tirannie. Spiegel voor de jeugd", ‘zodat de jongelui de gebeurtenissen nooit vergeten en kunnen leren van wat ons is overkomen’. Het uiterst anti-Franse boek werd tot diep in de achttiende eeuw tientallen keren herdrukt. Beschrijvingen van politieke verwikkelingen in Frankrijk werden afgewisseld met de wandaden die de Fransen in Nederland verrichtten, en de heldendaden waarmee de Nederlandse bevolking die beantwoordde. Het 350ste herdenkingsjaar van het Rampjaar biedt een uitgelezen kans om het boek opnieuw voor het voetlicht te brengen, in de vorm van een hertaling met historische, boekhistorische en taalkundige inleidingen.
Religie in Romeins Egypte
Olaf Kapers en Mattias Brand - Lezingen
Spui25 18/11/21 online - 01/03/22
In de eerste lezing geeft Olaf Kaper een inleiding op het dorp Kellis (Ismant el-Kharab). Hij bespreekt kort de opgravingsgeschiedenis en de plattegrond van het dorp, om vervolgens meer gedetailleerd in te gaan op het tempelcomplex van het dorp. De bijzondere omstandigheden van de oase hebben ervoor gezorgd dat de resten ervan uitzonderlijk goed bewaard zijn gebleven.
Restoring Wall Paintings of the Temple of Tutu - Kaper, O.E.(2009)
De tweede lezing wordt verzorgd door Mattias Brand, die gespecialiseerd is in de religie en het dagelijks leven van de manicheeërs en christenen in het dorp Kellis. Gedurende de late oudheid veranderde het type religie in de Dakhla-oase: christenen en manicheeërs kwamen bij elkaar in kleine groepen om te lezen, bidden en zingen buiten de traditionele tempelstructuren om. Hoe revolutionair anders waren deze religies? En wat leren we over grootschalige religieuze veranderingen uit de papyri en archeologie van vierde-eeuws Egypte?
 |
| Zwarte Dood in de middeleeuwen, Pierart dou Tielt (fl. 1340-1360). |
De pest in de vijftiende eeuw
Claire Weeda
12/03/21 online - 21/02/22
Tientallen miljoenen mensen zijn omgekomen tijdens de Tweede Pestpandemie, tussen de veertiende en de zeventiende eeuw, in Azië, Afrika en Europa. Ook in steden in de Lage Landen moest men leren omgaan met de pest, die gemiddeld om de tien jaar de kop op stak. De uitbraken brachten kommer en kwel, hongersnood en soms gevaarlijke complottheorieën. Ook leidde de pest tot de ontwikkeling van nieuwe methodes van ordehandhaving en registratie van personen en goederen, en tot samenwerking tussen steden en sociale mobiliteit. Stadsbesturen voerden quarantainemaatregelen in om de pest tegen te houden, maar er werd ook poëzie geschreven om de geest gezond te houden.
De zwijger. De biografie van Willem van Oranje
Henk van Stipriaan e.a. - Spui25 17/02/22 online - 18/02/22
Gesprek naar aanleiding van de nieuwe biografie De zwijger van René van Stipriaan over de duizelingwekkende loopbaan van een van de meest onverzettelijke figuren uit de wereldgeschiedenis: zijn ambities, successen, manipulaties en nederlagen. En ook de spanningen in zijn familie, zijn bizarre huwelijksleven – en zijn neiging om, als het erop aankwam, in het verborgene te opereren. Moderatie: Diederik Burgersdijk, deelnemers: René van Stipiriaan, Anton van der Lem en Yolanda Rodríquez Pérez.
Albertine Agnes en het Rampjaar 1672
11/02/22 online - 14/02/22
Albertine Agnes (1634-1696) was een van de opmerkelijkste vrouwen uit de Nederlandse zeventiende eeuw. Als prinses van Oranje werd ze, na de dood van haar man, de eerste vrouw die in de Republiek optrad als regentes van Friesland, Groningen en Drenthe. Een vrouw die politiek ingrijpt, was ongekend in die tijd. Zij wist op spectaculaire wijze met inzet van de waterlinie het Noorden te behoeden voor een inval van de oorlogszuchtige bisschop van Münster. Albertine Agnes hield stand in een periode waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden van alle kanten werd aangevallen, en ook Friesland onbestuurbaar dreigde te worden. Ze wist via machtspolitiek haar positie te verstevigen: van voogdes over haar zoon tot regentes, die Friesland eigenhandig regeerde en het stadhouderschap zelfs erfelijk maakte. Niet alleen bestuurde Albertine Agnes het Noorden, zij stond de militaire bevelhebbers terzijde, ondernam verschillende bouwprojecten en trad op als mecenas van kunstenaars.
Judith Noorman e.a. - Boekbespreking Spui25 02/02/22 online - 04/02/22
Op de omslag van het nieuwe handboek De zeventiende eeuw prijkt een iconisch beeld: een plooikraag van linnenbatist. De kraag roept beelden op van welvarende mannen én vrouwen die zulke kragen droegen, maar ook van de textielarbeider die hem zorgvuldig had vervaardigd en van de wasvrouw die hem regelmatig bleekte. Op vergelijkbare wijze brengen de auteurs van dit boek verschillende groepen van de zeventiende-eeuwse, Nederlandse samenleving bijeen in een caleidoscopisch overzicht van dit veelbesproken tijdperk, geschreven door internationale experts.
Ter gelegenheid van deze vertaalde en herziene versie van The Cambridge Companion to the Dutch Golden Age uit 2018, gaan de redacteurs in gesprek over de gemaakte keuzes en het daarbij horende publieke debat.
The power of the gaze
01/02/22
About the long history and representations of people of African descent in Europe (African Europeans) from the 3rd to the 21st century, with Professor Olivette Otele of the University of Bristol.
From legendary soldiers such as Saint Maurice, Septimius Severus and the Chevalier de Saint Georges, to Dürer and Gericault's female models, this talk explores the question of the gaze and how it shaped our collective perceptions and identities.
 |
| Eef Veldkamp, Rel Sell, 2020 |
Waarom is hedendaagse kunst zo lelijk?
25/01/22 online - 26/01/22
Nu te zien: Rel Sell – expositie van Eef Veldkamp in RUIS
Jubileum-webinar 1672
14/01/22
Antwerpen in de zestiende eeuw
Michael Pye - Boekbespreking Spui25 09/09/21 - 03/01/22
Als handelscentrum kende Antwerpen in de zestiende eeuw geen evenbeeld, en haar rijkdom en weelde leken ongeëvenaard. De stad van Plantijn en Brueghel stond bol van de bedrijvigheid. Bezoekers kwamen met hun koopwaar uit alle uithoeken van de wereld naar de stad waar de geldhandel floreerde. Antwerpen had een niet te onderschatten invloed op steden als Amsterdam. Het Antwerpse rasterwerk van grachten was een inspiratie voor de vorm van grachten in Amsterdam. Amsterdam bouwde zes jaar na Antwerpen een waaggebouw volgens precies dezelfde principes en Antwerps bier werd zelfs in Amsterdam gedronken.
Tegelijkertijd kende Antwerpen ook een schaduwkant: rellen, muiterijen en de inquisitie, die als een donkere wolk boven de joodse en protestantse inwoners hing, lieten de uitzonderlijke welvaart van korte duur zijn.
Michael Pye beschrijft in zijn nieuwste boek de gloriejaren van deze stad. Pye vertelt het verhaal van een stad die tegen alle verwachtingen in opkwam als het kloppend hart van de zestiende eeuw, en in korte tijd de wereld wist te veranderen. En ook al waren de gloriejaren van korte duur, zonder de Antwerpse geschiedenis zou volgens Pye vandaag niets hetzelfde zijn.
