dinsdag 10 maart 2020

Pablo Picasso et les Hollandaises

‘Les trois Hollandaises, Schoorldam, 1905.

De schilder Pablo Picasso reisde in de zomer van 1905 naar Nederland. Hij kwam er niet om oude meesters te zien, maar trok dadelijk met een Nederlandse vriend, de journalist T.A. Schilperoort, naar het Noord-Hollandse dorp Schoorl. Daar maakte hij zijn later beroemd geworden schilderij La belle Hollandaise en de gouache Les trois Hollandaises.

In de literatuur over Picasso wordt dit verblijf wel beschouwd als een omslag in zijn kunst. De skeletachtige, bloedeloze en hoekige lichamen die Picasso tot dan toe schilderde, veranderden in figuren van een weelderiger omvang en zijn kleurgebruik werd van beklemmend-blauw nu levenslustig-roze


‘La belle Hollandaise’, Schoorldam, 1905.


Dit kleine stukje tekst over een verblijf van Picasso in Nederland las ik in '1900. Hoogtij van burgerlijke cultuur' van Jan Bank en Maarten van Buuren. Ik wilde er direct meer over weten. Allereerst de literatuurvermelding die de schrijvers zelf geven. Dat is een artikel van Gerrit Valk dat in 1995 in het tijdschrift Holland 27 is gepubliceerd.


Het verblijf van Picasso in Nederland in 1905


Over het bezoek wordt uitgebreid verteld. Ook over het leven van de kleurrijke figuur Tom Schilperoort kom je in het artikel veel te weten. 

Tekening van Schoorls meisje, 1905

Meer recente artikelen over de kortere periode dat Picasso in Nederland is geweest zijn er ook te vinden. Dit komt vooral omdat in 2016 het Stedelijk Museum Alkmaar een tentoonstelling over het bezoek had. 


Hoe Picasso daar verzeild raakte is onderwerp van een interessante kleine tentoonstelling in het Stedelijk Museum van Alkmaar. Picasso had in Parijs kennisgemaakt met de Nederlandse avonturier, uitvreter en bohémien Tom Schilperoort (1882-1930), die zich in 1904 op de bonnefooi als correspondent voor de NRC en De Telegraaf in Parijs had gevestigd. In die functie zou hij als een van de eersten melding maken van het werk van Kees van Dongen, maar verder hield hij zich vooral bezig met het erdoor jagen van een erfenisje in het ‘bruischend leven en goud licht van het Parijsche weeldegenot’. Schilperoort vond onderdak in Le Bateau-Lavoir, een armetierig fabriekspand annex ‘broedplaats’ tegen de heuvel van Montmartre, waar ook Picasso een atelier had.
Hoe precies de vriendschap met Picasso in elkaar stak is niet te achterhalen, maar het is zeker dat Picasso op uitnodiging van Schilperoort naar Schoorl reisde waar Schilperoort in een huisje verbleef met een vriendin. Eenmaal aangekomen bleek het niet te boteren tussen de kunstenaar en die vriendin, en dus nam Picasso een kamer bij de postbesteller Jan de Geus in Schoorldam. Hij bezocht daar Café Hollands Welvaren (nu het Wapen van Schoorl) en maakte uitstapjes in de omgeving. Picasso zou later in interviews zeggen dat het een prettig verblijf was, dat het zonnig weer was geweest, dat de Hollandse meisjes lang ‘als kurassiers’ waren, en dat een van die meisjes met hem ‘van de duinen rolde’.