Gewetenloze oplichter of megalomane fantast?

Het doet een beetje denken aan de verkoop van vakantiewoningen aan een warme zonnige kust. Hoe vaak stoppen mensen daar niet al hun spaargeld in, om er later achter te komen dat het gebakken lucht is. In het boek 'De Markies en zijn kolonie die nooit heeft bestaan' vertelt Eveline Rethmeier een soortgelijk verhaal dat waargebeurd is aan het einde van de negentiende eeuw. Alleen is dit nog een tikkie ernstiger dan opgelicht worden met een costa-appartementje, er vallen doden.
Miel Groten vat het boek op de site van Jonge Historici  samen.

In 1877 had de markies zijn grootste plan tot nu toe: op de wereldkaart vond hij bij Nieuw-Guinea een eiland dat nog niet onder Europese controle stond. Daar zou hij een nieuwe kolonie stichten, bevolkt door hardwerkende en katholieke Europese kolonisten. Nouvelle France, zou de kolonie heten, en hij zou als Charles I haar eerste koning zijn. Investeerders en vrijwilligers waren snel gevonden dankzij De Rays’ charisma en een grote publiciteitscampagne, en al snel was een eerste groep kolonisten gereed. Enige probleem: de tegenwerking van de Franse, Belgische en vervolgens Nederlandse overheid, die het plan niet vertrouwden.

Hun zorgen bleken gegrond: van de kolonie zou nooit iets terechtkomen. De kolonisten vertrokken, maar na een lange zeereis bleek het eiland ondoordringbaar, de grond onvruchtbaar, de leiding incompetent en het klimaat bijna ondraaglijk. Van de beloofde Chinese bedienden was geen spoor te bekennen, en naburige stammen bleken kannibalisme te beoefenen. Maar terwijl de diverse ladingen kolonisten – eerst mannen, later ook vrouwen en kinderen – ziek en hongerig wegkwijnden en begonnen te overlijden, speelde De Rays in Europa mooi weer. In plaats van zich om de kolonisten te bekommeren gebruikte hij hun inleg om nieuwe financiering en migranten te regelen, en om zichzelf en diverse minnaressen vorstelijke bedragen uit te keren. Ook moest hij de reputatie van de kolonie verdedigen, want via de Australische pers kwamen steeds meer negatieve berichten over het ‘utopische’ Nouvelle France naar Europa.

Uiteindelijk wordt de boel opgerold en belandt De Rays voor de rechter. De gang van zaken tijdens die rechtszaak is ook  heel bijzonder. Met zijn charme en oprechtheid (?) weet hij  iedereen om zijn vinger te winden. En de koning van Nouvelle France komt er met een betrekkelijk lichte straf vanaf.