"Wat is herinnering meer dan een ingesleten pad in je brein? Als je maar vaak genoeg hetzelfde denkt, wordt het vanzelf echt.Een fragment uit het 'Zelfverwoestingsboek' van Marian Donner. Een geweldig pleidooi tegen perfectie! We zijn te dik, te dun, te rimpelig. We zijn niet altijd aardig, beheerst en verstandig. En dat kunnen we best laten zien. Tegen de tijdgeest in. Stop met lichaam en leven allemaal in dezelfde economisch nuttige mal te gieten. Geef die coach zijn congé, mik dat zelfhulpboek bij het oud papier. Hoe lang of hoe kort het gaat duren dat zien we wel, maar leef!
Ik leefde in een roes met gefantaseerde herinneringen. Ik was aan het spijbelen. Nog steeds doe ik niets liever dan dat. Ergens moeten zijn, iets moeten doen, en dat dan laten. Ik heb gespijbeld van school, werk, vriendschappen, leven en liefde.
Dit is hoe het werkt: wie spijbelt, vindt een gat in de tijd. Zo voelt het, alsof je een deur door gaat naar een parallel universum. In de gewone wereld draait alles door, daar werkt iedereen hard aan zijn toekomst, zoals ik dat ook zou moeten doen, maar aan de andere kant van de deur bestaat die toekomst niet. Daar zijn geen regels of geboden, daar is niemand die iets van je wil, daar ben je vrij.
Dronken zijn is spijbelen. Drugs gebruiken is spijbelen. Schrijven is spijbelen. Het is een ontsnapping uit de werkelijkheid, uit je eigen hoofd.
Het is het verschil tussen de rede en de roes, schrijft filosoof Bertrand Russell in zijn standaardwerk De geschiedenis van de westerse filosofie. Het verschil tussen doen wat je moet doen en daaraan ontsnappen, of ervan spijbelen. Het is het verschil tussen een tijd die voortstuwt en een die stilstaat."
Tijdens het lezen dacht ik onder meer aan het intense leven van Amy Winehouse. Tekort geleefd? Ik denk het niet, juist door zich te verliezen in drank en drugs werd ze wie ze ze moest zijn. Jaren geleden heb ik, fan van haar, deze blend gemaakt, wat een mooie vrouw in alles.
Het boek past ook bij dat van Barbara Ehrenreich, 'Oud genoeg om dood te gaan', dat ik vorig jaar heb gelezen. De Engelse ondertitel: "Natural Causes: An Epidemic of Wellness, the Certainty of Dying, and Killing Ourselves to Live Longer"
Het boek in een YouTube notendop:
In het Parool een interview van Irene Start met de schrijfster:
Marian Donner (45), zelf een gelukkige roker, pleit met haar Zelfverwoestingsboek voor meer rommeligheid en minder carrièredrang. ‘We zijn elkaar volledig gek aan het maken met die succesverhalen en hang naar cleanheid.’
Een recensie in NRC van Arthur Eaton:
Het Zelfverwoestingsboek is vilein en grappig en vol genade. De boodschap aan de lezer is: jij hebt geen schuld aan die ellende. Het is de schuld van de omgeving waarin je geworpen bent. Zo verschuift Donner de verantwoordelijkheid van het individu naar het collectief.
Maar als Donner meent wat ze zegt – als het kapitalisme inderdaad de oorzaak is van de vervreemding die ons lam slaat – dan hebben we naast ontnuchterende boosheid ook de verantwoordelijkheid om te zoeken naar louterende alternatieven. Sterke vakbonden, coöperatieven, zelfbestuur: ideeën die het neoliberalisme succesvol heeft verdrongen. En dat betekent naast het verwoesten van het oude, ook het opbouwen van iets nieuws. ’s Nachts de roes, overdag de strijd.
