zondag 25 augustus 2019

Dynamiet

Een biografie waar alles inzit wat ik van een biografie verwacht, het leven van de persoon, een tijdsbeeld gekoppeld aan ideeën en goed geschreven; "Ik ben dynamiet", de biografie van Nietzsche geschreven door Sue Prideaux. De recensies zijn overwegend lovend, vier knipsels.


I Am Dynamite is a wonderful insight into an almost impossible character. Having already written biographies of Munch, who painted Nietzsche, and Strindberg, whose work is uncannily similar to his, one wonders where her piercing intellect will go next. But in this book, she does what he himself, in his scatterbrained brilliance and deep kindness, prophesied: “only where there are graves, will there be resurrections”. Kierkegaard and Freud would agree. But Prideaux gives back the humanity to the all-too-human Nietzsche, and even manages to do so for his wicked sister.

The Scotsman


Karl Bauer – Friedrich Nietzsche Der Unzeitgemäße 
(Foto Klassik Stiftung Weimar)
Prideaux gaat in haar biografie uitgebreid in op de reputatie van Nietzsche als de filosoof die de nazi’s mogelijk maakte. Ze onderwerpt enkele belastende passages aan een kritische blik en pleit hem grotendeels vrij. Maar zijn ‘aristocratisch radicalisme’ – een term die door een vroege bewonderaar van Nietzsche werd gebruikt en waar hij heel trots op was – zal altijd problematisch blijven, denk ik. Het idee dat wat wij beschaving en vooruitgang noemen, de mens juist zijn creatieve vitaliteit ontneemt en hem zijn dionysische aard doet ontkennen, is een gedachte die tegenwoordig nog even brisant is als aan het eind van de negentiende eeuw. Terecht zet Prideaux Nietzsche neer als een filosoof die ons bevrijdt van valse zekerheden, die de verantwoordelijkheid voor ons eigen leven aan ons teruggeeft. Wat we met die vrijheid aan moeten, schrijft ze, zegt Nietzsche niet – dat moeten we zelf uitvinden. 
NRC
Bas Heijne, 31-01-2019

Friedrich Nietzsche door Edvard Munch

Prideaux is steeped (as her previous books prove) in the sensibility of the later 19th century. In her hands, we see again a world in which educated men talked about Homer, Sophocles and Plato as though they were near-contemporaries, before trotting off blithely to the nearest brothel — unless they were Nietzsche, in which case they took one look at the girls, fled to the nearest piano, struck a few chords, and ran out into the night. Best of all, she offers far and away the most evocative re-telling anywhere of the central passage of Nietzsche’s life, his friendship with Richard Wagner.


The Spectator
James Haws, 29-09-2018


Deze biografie vertelt het verhaal van een treurig, ogenschijnlijk mislukt leven dat boeken voortbracht die postuum sensationeel bleken in oorspronkelijkheid en helderheid van denken. Dat leven zelf was voornamelijk narigheid. 

Het leed stapelde zich akelig op: een vader die al jong stierf (aan ‘hersenverweking’, wat dat ook geweest moge zijn), een kwezelige en heerszuchtige moeder en zus, die hem adoreerden en in liefde smoorden, een hartsvriend – Wagner – en een hartsvriendin – diens vrouw Cosima – die hem verrieden, het vergeefs zoeken naar een vriendin die zijn vriend kon zijn. Hij wist wat hij in zich had en dat de roem ooit zou komen. Toen dat gebeurde, was het te laat en kon hij er niet van genieten. En dan nog die helse pijnen en blindheid.
Zijn waanzin, die tot uiting kwam in rare brieven die hij naar iedereen begon te sturen, ondertekend met ‘Caesar’, ‘de gekruisigde’ en ‘Dionysos’, was niet mild. Nog ruim elf jaar leed hij aan wanen, totdat de dood hem verloste. Inmiddels waren de man, zijn oeuvre en zijn roem al gekaapt door die heks van een zuster. Wat een leven, wat een boek.

de Volkskrant
Aleid Truijens, 18-01-2019