 |
| L’Arte sa nuotare (Kunst kan zwemmen) - Blub - Urban kunstenaar van Florence |
In de 'De geniale stad' van Koen De Vos gaat het niet in de eerste over de kunstwerken die tijdens de renaissance (1300-1600) in Florence tot stand zijn gekomen. Ze komen wel langs, maar de focus ligt op de vraag waarom juist in Florence, in die tijd, de kunst en architectuur zo tot bloei konden komen. Bij sommige analyses van De Vos heb ik vraagtekens, maar dat verhoogt juist het leesplezier, zijn betoog zet aan tot nadenken en verder onderzoek.
In zijn boek ‘De geniale stad’ gaat Romaans filoloog en creativiteitsadviseur Koen De Vos op onderzoek uit naar de exacte omstandigheden die het mogelijk maakten om in een enkele stad zoveel genieën op zo’n korte tijd te ‘produceren’. Het blijkt alleszins geen toeval te zijn, zo betoogt hij, eerder een ideale samenloop van omstandigheden en evoluties, die reeds latent aanwezig waren, en culmineerden in een ideal storm waarvan de rimpelingen nog steeds duidelijk voelbaar en zienbaar zijn in de hedendaagse maatschappij.
Koen De Vos haalt 9 evoluties aan die de stad tot een ideale, en in die tijd unieke broeihaard van creativiteit en innovatie maakten. Van het wat bizar ogende politiek systeem, dat een ‘regering’ om de twee maanden verving; tot de magische wisselwerking tussen verschillende standen en métiers, onder meer gedreven door de uiterst democratische inslag van het politieke systeem in Firenze; maar evengoed gestimuleerd door de stedenbouwkundige eigenschappen van de stad, die dialoog en constante ontmoetingen tussen burgers van alle standen nagenoeg onvermijdbaar maakten. De invloed van Cosimo de Medici, de verlichte maar op de achtergrond blijvende regeerder van de stad, was ongetwijfeld beslissend voor deze evolutie, maar zijn artistiek mecenaat was zeker niet de enige factor. Zelfs de geopolitieke evolutie, met de dreiging van de inval van het Ottomaanse rijk in Byzanthië, had verrassend genoeg een impact op de bloei van Firenze. Het knappe aan de analyse van Koen De Vos is de holistische insteek ervan, het feit dat geen onverdachte -of zelfs verdachte- mogelijkheid van een bepalende invloed ongemoeid wordt gelaten. Elke steen wordt omgedraaid, om het zo maar te zeggen.
Zijn project was van meet af aan ambitieus, laten we wel wezen. De geschiedenis van een stad, en hiermee de kiemen van de Renaissance, in een 300-tal pagina’s levendig en kleurrijk te schetsen, het is een prestatie van formaat. Dat hij zijn initiële ambitie met zoveel overtuiging waar maakt, komt mede door zijn achtergrond als hedendaags denker over creativiteit en innovatie. Zijn betoog is dan ook doorspekt van voorbeelden en kennis uit de laatste decennia, en biedt hierdoor juist een heel originele inkijk in de omstandigheden die het mogelijk maakten om zoveel geniën in een enkele stad tot bloei te laten komen. Een stad, in een eeuw, die nog steeds tot de verbeelding spreekt
