Kadoke

Van Arnold Grunberg had ik, behalve tijdschriftartikelen, nog nooit iets gelezen. Zijn nieuwste boek 'Bezette gebieden', een op zichzelf staand vervolg van 'Moedervlekken', is in Kobo Plus beschikbaar als luisterboek. Ik vond dat een mooie gelegenheid kennis te maken met de schrijver.
Die kennismaking verliep via de bij het boek passende voorleesstem van Jan Donkers.
Van het eerste deel van het boek dat in Amsterdam speelt en over de ondergang van de psychiater Kadoke gaat was ik onder de indruk.

De emoties, de wanhoop en verlatenheid van Kadoke ik kon ze  werkelijk meevoelen. De onterechte #metoo-beschuldiging, het antisemitisme, het verlies van status en beroepsidentiteit was beklemmend en greep me zowat bij de keel. Omdat dit Amsterdamse deel eigenlijk pas de inleiding van het boek is, waren mijn verwachtingen hooggespannen. Maar eenmaal met de hoogbejaarde vader, die eerst moeder was, in de nederzetting van streng-religieuze joodse kolonisten op de Westelijke Jordaanoever raakte Grunberg mij kwijt. De gebeurtenissen vond ik onwerkelijk en grotesk, het overtuigde me niet meer. Misschien is het ook niet nodig dat het werk van Grunberg je als realiteit overtuigt en moet je het op een ander manier lezen.

Het wonderlijkst is dat al die schrijnende, over elkaar heen buitelende taferelen, Grunbergs Umwertung aller Werte, zijn immoraliteit en fantasie niet alleen verbazing wekken en humoristisch zijn, maar inzicht bieden in wat wij als werkelijkheid of waarheid beschouwen. Dat is wat literatuur vermag.  Onno Blom 

Maar toen ik in de recensie van de Volkskrant las hoe het verder ging tussen Kadoke, zijn aanstaande vrouw en dito schoonmoeder zag ik er tegenop om verder te luisteren. Ik had geen zin in de beloofde schaamtevolle en pijnlijke scenes. Ik ben nog doorgeswiped naar het laatste hoofdstuk, wilde wel weten waar het nu eindigde. Passende afsluiting!

Fictieve onschuld in Israël

Toch slaagt Bezette gebieden er bij vlagen in een intieme wanhoopsontroering over te brengen. Aan het begin: hoe de vader van Kadoke in opstand komt, zichzelf afschminkt, geen zin meer heeft in de farce die fictie is. En hoe de zoon doorworstelt met datzelfde personage, niet kan loslaten, al is er het inzicht dat de tijd om los te laten al lang gekomen is. Hoe Kadoke er niet in slaagt het Europees antisemitisme dat terug is van nooit weggeweest nog langer weg te rationaliseren. De woede en rouw over een Europa dat zich maar niet wil bevrijden van het messianistisch christendom, dat telkens opnieuw denkt dat het uit de weg ruimen van de zondebok helpt om de verlossing te bespoedigen. Hoe Kadoke ondanks zichzelf ontredderd is over het aanstaande bloedvergieten dat in Israël en Palestina onvermijdelijk lijkt.
Saskia Pieterse, De Groene Amsterdammer, 15/01/2020