donderdag 28 januari 2021

Dit familiefeest is uit de hand gelopen

Jan Steen, In weelde siet toe, 1663

De meeste literatuur voor de collegereeks 'Hollandse kunst in de Gouden Eeuw', die over anderhalve week begint, is beschikbaar op de studiewebsite van de UvA. Eén boek moet worden aangeschaft: 'De schilderkunst van de Republiek 1585 - 1717' van Mariët Westerman. Vandaag is het bezorgd. In de inleiding gelijk een heerlijke start met de beschrijving van deze bekende Jan Steen:

Het tafereel bestaat uit vier volwassen, een adolescent, drie kinderen, een baby, een varken, een aap en een hond die een gewone kamer op stelten hebben gezet. Een jonge vrouw glimlacht naar de kijker, terwijl ze een wijnglas in het kruis van een jonge man zet, die zijn been op haar knie laat rusten. Hij wordt afgeleid door een oudere man en vrouw  achter hem die over een boek praten. Een eend op de schouder van de man kijkt naar een jongeling die een viool bespeelt en die op zijn beurt oogcontact heeft met een jong meisje. Zij gapt een geldstuk uit een beurs. Naast haar rookt een jongen een pijp, misschien om rook uit te blazen naar de dommelende vrouw, die zich niet bewust is van de hond die een vleespastei verschalkt. Zelfs de kom die op vloer kapot is gevallen, heeft haar niet gewekt. De baby die verantwoordelijk is voor dit geluid draait zich, ver genoeg om de wijn uit het vat te zien lopen. Een varken dat de tapkraan van het vat in zijn bek heeft, besnuffelt een roos die van de tak gevallen moet zijn die door de jonge man wordt vastgehouden. De vloer ligt bezaaid met zijn pijp en hoed, een wijnkan, krakelingen en kaarten; een aap zet bovenaan de klok stil. Dit familiefeest is uit de hand gelopen.

Het hoe, wat en waarom van dit zooitje ongeregeld wordt verder uitgelegd. Maar leren kijken naar alle details en er zijn er nog meer dan al is verteld, is een feest op zich.