In Rusland was het de gewoonte dat de ogen van een dode werden gesloten en dat er twee muntstukken op werden gelegd. De oogbollen der groten dienden met een gouden muntstuk te worden verzegeld. Potjomkin was ‘rijker dan menig koning’, maar zoals wel meer rijkaards had hij nooit een cent op zak. En dat gold ook voor de voorname lieden in zijn gevolg. Er moet een ongemakkelijk moment zijn geweest waarop in zakken werd gezocht, op jassen geklopt, dienaren werden gewenkt – maar vergeefs.
Iemand besloot een soldaat te roepen. De grijsharige kozak die had gezien hoe Potjomkin zijn laatste adem uitblies, haalde een vijfkopekenstuk tevoorschijn. Het oog van de steenrijke vorst werd gesloten en er werd een koperen munt op gelegd. Deze ongerijmdheid zou uitgroeien tot een legende. Misschien was het dezelfde oude kozak die nu naar achteren stapte en mompelde: ‘Geleefd op goud, gestorven op gras.’
Dit bon mot ging deel uitmaken van de fantasiewereld van prinsessen en gewone soldaten: een paar jaar later vroeg de schilderes Elisabeth Vigée Lebrun een knokige vorstin in Sint-Petersburg naar de dood van Potjomkin. ‘Ach lieve kind, deze grote vorst, die zoveel goud en diamanten bezat, stierf gewoon op het gras!’ antwoordde de douairière, alsof hij de slechte smaak had gehad om op een van haar gazons te overlijden.
