Rei de li librari del mondo

Waarschijnlijk het portret van Vespasiano da Bisticci

De Florentijnse boekhandelaar Vespasiano da Bisticci (1421-1498) is de 'Rei de li librari del mondo', koning van alle librariërs in de wereld. Ik heb 'De boekhandelaar van Florence. De renaissance, de boekdrukkunst en de veranderende kracht van ideeën' van Ross King gelezen. 

Bart Funnekotter introduceert het boek in een bespreking in de NRC als volgt:

Overstappen op de drukpers? Dat nooit! De Florentijnse boekhandelaar Vespasiano da Bisticci (1421-1498) piekerde er niet over om in zijn winkel handbeschreven perkament te vervangen voor bedrukt papier. En hij raadde al zijn klanten met klem af gedrukte boeken te kopen. Die zouden in hun bibliotheek ‘maar bleekjes afsteken’ bij de met een ganzenveer gekopieerde codices die er stonden.

Vespasiano’s klandizie bestond niet uit de minsten: onder meer de bankiers en mecenassen Cosimo en Lorenzo ‘il Magnifico’ de Medici, en de koningen Alfons en Ferrante van Napels kochten rijkelijk versierde manuscripten bij hem. Het leverde Vespasiano de bijnaam ‘de koning van alle boekhandelaren op’. Ondanks zijn voorname positie – of misschien juist wel daarom – zat hij er met zijn afwijzende oordeel over het gedrukte boek helemaal naast: het door hem zo geliefde handschrift zou er door worden weggevaagd.

De Canadese auteur Ross King (1962) heeft het leven van deze door de vooruitgang verpletterde Florentijn met flair opgetekend in De boekhandelaar van Florence. Over de renaissance, de boekdrukkunst en de veranderende kracht van ideeën. Het boek bulkt van de intrigerende personages, gruwelijke oorlogen, moord en doodslag, wetenschappelijke ruzies en religieuze stammenstrijd. En overal tussendoor loopt Vespasiano da Bisticci (door King consequent met zijn voornaam aangeduid), die met iedereen correspondeert en goede banden onderhoudt.

 Ik vond het enorm boeiend en ook omdat het aansluit bij de omvangrijke MOOC die ik momenteel aan het volgen ben: 

The Illuminated Manuscripts of Medieval Europe

Nog pas bezig met de tweede van de zeven weken die de cursus 'duurt' (ik kan er natuurlijk zo lang of kort overdoen als ik zelf wil) heb ik al veel kennis opgedaan die ik herkende in het boek over Vespasiano.

Een gedegen en uitgebreide bespreking van het boek door Patrick Praet is te vinden op Historiek.net. Samenvatting, achtergrond en ook een terechte kritische noot:

Ondanks de interessante inzichten over het humanistische milieu en de omwenteling in de wereld van het geschreven woord, vervalt De boekhandelaar van Florence al te vaak in het etaleren van encyclopedische kennis. Het boek probeert duidelijk zo veel mogelijk lezers te behagen, zowel de historisch-culturele meerwaardezoeker als wie wil ondergedompeld worden in een bad van leuke maar weinig ter zake doende anekdotes. Het boek heeft bijgevolg de neiging om in alle richtingen uit te deinen en verliest zich in details die nog weinig met de vraagstelling te maken hebben. Zo vindt het filosofisch dispuut tussen aanhangers van Plato en van Aristoteles een plaats naast het gevulde leven van Cicero, de etymologische verklaringen van begrippen uit de boeksector, of de sadistische neigingen van sultan Mehmet II. Allemaal best interessant, maar het biedt geen toegevoegde waarde aan het verhaal over het Italiaanse humanisme. Het lijkt dat auteur en uitgever ervoor kozen om vooral geen keuzes te maken…