kreeg ik gelijk zin om het boek te gaan lezen. Het is heerlijk om je te laten meenemen met de belevenissen en overpeinzingen van een Nederlandse vrouw, die zonder noemenswaardige kennis en ervaring, gaat werken als huishoudster in een kasteel aan de Schotse westkust.
Over de geschiedenis van het kennelijk niet onbelangrijke verschil tussen tweed en tartan.
 |
| Tartan |
"Het duurde een tijd voor ik het verschil begreep tussen tweed en tartan. De wol die gebruikt werd om te weven, werd gekleurd met het sap van planten die in een bepaalde regio voorhanden waren en de patronen hingen af van het vakmanschap van de individuele wever. Ik kon me goed voorstellen hoe het gegaan was in deze streken: je had schapen, je had planten en je had het koud. Ziedaar de geboorte van tweed.
Was het leven van de Schotten maar zo simpel gebleven.
De Schotse ruit die mijn punkvriendin droeg en de stijve plooirokken in blauw en groen van mijn tantes bleken weer iets anders te zijn dan tweed. Dat was tartan. Tartans waren tweeds geweven in kleuren die in bepaalde gebieden meer voorkwamen dan in andere en verbonden waren met de clans die daar woonden. Maar dan gaat het verhaal opeens niet meer over kou en planten die voorradig zijn, maar wordt het ineens politiek: na de Jacobite risings en de nederlaag van de Schotten verbood de Engelse koning alle Schotten het dragen van hun clan-tartan.
In de film Mrs Brown draagt Queen Victoria tartan. De koninklijke tartan. Slimmer dan de tartan verbieden was natuurlijk om het Britse koningshuis een koninklijke tartan te laten dragen en daarmee eigenlijk te zeggen dat zij de chief of chiefs waren. De op-en-top Engelse actrice Judi Dench tegenover het boegbeeld van Schotse comedy, Billy Connolly, in de rol van haar onderdaan onderstrepen en passant dat het klassenverschil driehonderd jaar later nog even actueel is: Dench genoot een opleiding als actrice in Londen en debuteerde met Shakespeare in het Old Vic-theater, Connolly werkte sinds zijn vijftiende als lasser op een scheepswerf en debuteerde in een pub als folkzanger.
 |
| A dapper gent in his shooting attire |
Victoria en Albert ontketenden met hun verblijf in Schotland een ware hype. Nu wilde iedere Engelse aristocraat of grootindustrieel naar Schotland komen om daar het Hooglandergevoel te hebben. Ze kochten landgoederen en gingen jagen. In tweed. Ze konden geen tartans krijgen, want die hoorden bij de clans, maar een slimme zakenvrouw op het eiland Harris begon tweeds te ontwerpen voor bewoners van landgoederen. Zij bood mensen aan om een estate tweed te ontwerpen, een eigen ruit, waar je als je op bezoek was op je landgoed je familie en je gamekeepers in kon hullen.
De eerste keer dat ik een jachtpartij bij elkaar zag, was het me opgevallen dat iedereen van die wollen outfits droeg. Na ettelijke jassen en plusfours in mijn handen te hebben gehad, kreeg ik door dat die van het kasteel allemaal hetzelfde patroon hadden. Bij de volgende jacht kon ik onderscheiden dat de mannen van de naburige landgoederen een ander tweed droegen. Ik zag geen tartans, blijkbaar waren alle aanwezigen Engels. En dat vertelt het hele geschiedenisverhaal nog eens dunnetjes opnieuw.
Onze head gamekeeper daarentegen was van een echte clan en had dus een kilt in zijn clan-tartan, maar die heb ik nooit gezien. Als hij ging jagen droeg hij een pak van het estate tweed, en dat vertelt het verhaal over de Engelse overheersing in Schotland nog eens dunnetjes over."
Update 26-12-2018
Website van het boek - Surviving the Highlands
Josephine Rombouts werd tegen wil en dank huishoudster op een Schots kasteel.
Ze schreef over Ladies and Lords, over Kerstmis in stijl, over de jacht, over teddyberen, over runderen en schapen, over bestek poetsen, over kilometers stofzuigen, over conflicten, eenzaamheid en onhandigheid, maar vooral ook over de ondoorgrondelijke Britten, hun enorme klassenbwustzijn en de alom aanwezige standsverschillen.
Het is een uiterst vermakelijk en meeslepend boek’
Paul Sebes, literair agent
