We bouwen een stad


Thema's college 6

• Urbanisatie
• Het raster
• Uitbreiding en verdichting
• Steden bouwen elders (Noordzee & koloniale gebieden)
• Koloniale steden
• Pragmatisme

Urbanisatie

Stadsuitbreiding: het raster


‘Stedelijke patronen’ Abrahamse et al, (2012) p 29

Legenda: 
Grijs 14e Eeuw
Groen uitbreiding 14e eeuw
Blauw uitbreiding 15e eeuw
Geel uitbreiding 16e eeuw
Rood uitbreiding 17e eeuw 





Uitbreiding van Leiden

Leiden 1611

Steden bouwen elders


Linksboven: stadhuis Gdansk, een soort replica van het Antwerpse stadhuis. 


• Paramaribo (1613)

Het was de in Hoorn geboren gouverneur generaal Jan Pietersz Coen die vond dat de VOC in Azië een ontmoetingspunt nodig had, een centraal punt waar de hele handel uit Azië samen kon komen. Coen liet zijn oog vallen op de Javaanse havenstad Jacatra. Dat was zeer tegen de zin van de plaatselijke vorst van Mataram. Die sloot een verbond met de Engelse concurrent van de VOC om dit te voorkomen. Er volgde een gewapend conflict, dat Coen in 1619 beëindigde met de vernietiging van Jacarta en de verdrijving van de bewoners. Op 30 mei 1619 stichtte hij op de puinhopen van Jacatra zijn zo vurig gewenste handelscentrum. Coen wilde het als eerbetoon aan zijn geboortestad Nieuw Hoorn noemen. De VOC-directie, de Heeren XVII, stak daar een stokje voor.
(zie verder onder de link!) 

Een overzicht van Batavia in 1627, foto: WFM\Rob Tuytel.

• Zeelandia (1624)
• Nieuw Amsterdam (1625)
• Willemstad (1634)
• Mauritsstad (1638)
• Galle (1640)
• Malakka (1641)
• Kaapstad (1652)
• Colombo (1656)
• Jafnapatnam (1658)
• Cochin (1663)
• Makassar (1668)

Nederlandse koloniale steden: 
1. Monding rivier/baai (soms eiland) 
2. Vier of vijfhoekige dwangburcht (uitz. Voorm. Portugese vesting) 
3. Stad en fort gescheiden 
4. Langwerpige stadsvorm 
5. Harmonie & gelijkmatigheid: planning 
6. Rechthoekig en geometrisch MAAR wel flexibel 
7. Onregelmatige en smalle kavels 
Bron: Raben, ‘Klein Holland’ p. 46






















Pragmatisme


Instructies voor Van Riebeeck voor de nederzetting Kaap de Goede Hoop 1651 

“As soon as you are in a proper state of defence (fort) you shall search for the best places for gardens, the best and fattest ground in which every thing planted or sown will thrive well, which garden shall be properly enclosed” 

➢Fort van aarde en hout: stort in door regen en modderstromen 1663 

➢Grote tuinen voor fruit en groente

 Kaap de Goede Hoop 1656

Kaap de Goede Hoop 1660
Kaart van Kaap de Goede Hoop, circa 1682



Abonneren op: Posts (Atom)