Schilderijlijsten (vervolg)


Lodewijkstijlen 
Het episch centrum van lijsten maken verplaatst zich naar Frankrijk.

Lodewijk XIII  stijl - naturalistisch en vrij

Lodewijk XIV stijl - gestyleerd en streng

Lodewijk XV stijl - naturalistisch en vrij

Lodewijk XVI stijl - gestyleerd, streng 

en verregaand vereenvoudigd

Raphael (1483-1520), Portrait of Baldassare Castiglione, 1514-15, Musée du Louvre; 
French Renaissance-style frame with a vine of roses & sunflowers overlaid on a cross-hatched ground, 2nd quarter 17th century (Lodewijk XIII-stijl)



Philippe de Champaigne,
Christus aan het kruis, ca. 1655,
Nelson-Atkins Museum, Kansas City

Lijst Lodewijk XIII-stijl



Antoine Coypel,
Democritus, 1692,
Musée du Louvre, Parijs.

Lijst uit ca. 1650
Overgang tussen Lodewijk XIII en XIV-stijl



Johannes Vermeer,
Brieflezende vrouw, ca. 1663,
Lijstenmaker onbekend,
Frans, 2e helft 17de eeuw
Rijksmuseum Amsterdam

Lijst in Lodewijk XIV stijl, gestyleerde natuurmotieven en absolute symmetrie



Tuin bij Vaux le Vicomte, oorspronkelijk ontwerp van
André Le Nôtre, 1656-1661 



Nicolas Poussin,
De tocht door de Rode Zee,
ca. 1632-1634, olieverf op doek, National Gallery of Victoria, Australië

Lijst van zo'n 70 jaar na het schilderij.
Late Lodewijk XIV stijl, steeds uitbundiger, maar nog steeds symmetrisch

 


naar Hyacinthe Rigaud,
Louis XV als kind, ca. 1716-1724,
Metropolitan Museum of Art, New York 

Lijst is in vroege Lodewijk XV stijl



Maurice-Quentin de La Tour,
Portret van Président de Rieux, 1741,
J. Paul Getty Museum, Los Angeles 

Er wordt gebruik gemaakt van de rocaille,
schelpmotief ---> Rococo ---> Lodewijk XV stijl



anoniem naar Franz Xaver Habermann,
Rocaillelijst, 1731-1775,
Rijksmuseum Amsterdam

Toenemende asymmetrie en zwierigheid 



naar Antoine-François Callet,

Louis XVI in kroningsgewaad, ca. 1789,
Domaine de Compiègne, Frankrijk 

Lodewijk XVI stijl ingetogener classisisme, ornamentiek erop zoals hier gebeurt alleen nog bij de hofstijllijsten.

Joseph Vernet, Vue du Port de La Rochelle, 1762, Musée de la Marine, Parijs

Nederlandse zeventiende eeuw 
In de gouden eeuw week de voorkeur van de Nederlanders af van de Fransen.

Cornelis Ketel,
Portret van Adam Wachendorff, 1574,
Rijksmuseum Amsterdam 

De identiteit van deze man blijkt uit het familiewapen in het horlogedeksel: Adam Wachendorff. Hij was secretaris van het Londense kantoor van de Hanze, een handelsverbond tussen Europese steden. De Griekse inscriptie op de originele lijst en het bellenblazende naakte jongetje op de keerzijde wijzen op de vergankelijkheid van het leven. Het opschrift betekent: ‘De mens is een zeepbel.’

 



Daniël van den Queeborn,
Portret van Willem van Oranje, 1588,
Raadhuis Arnemuiden 



Willem (I) van de Velde,
Zeeslag bij Terheide, 1657, Rijksmuseum Amsterdam 



Robbellijst, ca. 1650,
Mauritshuis, Den Haag 



Cornelis (I) Jonson van Ceulen,
Portret van Cornelia Strick van Linschoten, 1654,
Rijksmuseum Twenthe, Enschede 

Kwabstijl of Auricularstyle
Artikel op The Frame Blog



John Norris (toegeschreven),
‘Sunderland’-lijst, ca. 1672-1675,
verguld hout, 

om: Peter Lely, Portret van de hertog van Lauderdale, 1672-1675, Ham House, National Trust, Verenigd Koninkrijk



Ferdinand Bol,
Zelfportret, ca. 1669,
Rijksmuseum Amsterdam 

Hendrick ter Brugghen,
Slapende Mars, 1629,
Centraal Museum, Utrecht

De Vrede van Münster betekende het einde van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) en een volledige en definitieve overwinning op de Spaanse overheersing. Waarschijnlijk is de Slapende Mars rond deze tijd (ca 1650) in een politieke context geplaatst en in de huidige lijst gevat. De wapens zijn met een ketting aan elkaar vastgebonden. Het op deze wijze onbruikbare oorlogsmaterieel heeft direct betrekking op de slapende oorlogsgod. Het paneel is aan weerszijden verbreed toen het in de lijst werd geplaatst.


Eclectische en historiserende lijsten 
Via neo-classisisme en de romaniek naar nieuwe vooruitstrevende stromingen in de 19de eeuw.

Jacques Louis David,
Kroning van Napoleon, 1804,
Musée du Louvre, Parijs 

Lijst heeft nog een strakke Lodewijk VXI stijl

Baron Gérard, Portret van Napoleon in kroningsgewaad, ca. 1805,
Musée des Beaux-Arts de Montreal, Montreal 

Empirestijl van Napoleon, gebaseerd op de Egyptische en Romeinse (keizerlijke oudheid). Het heeft overlap met de Lodewijk VXI stijl, maar is strenger en militaristischer.



Nicolas Toussaint Charlet,
De Diligence, ca. 1820-1823,
Art Institute of Chicago, Verenigde Staten 

Empirestijl wordt gaandeweg minder militaristisch.


 

Eugène Delacroix,
Bloedbad van Chios, 1824,
Musée du Louvre, Parijs 

Vanuit de Emirestijl ontwikkelt zich een veel zachtere Biedemeijerstijl



Daarna ontstaan er twee stromen
eclectische stijl
historiserende stijl



J.J. Grandville,
Un Autre Monde, 1844, p. 86 

Grote lijsten om op te vallen op de tentoonstellingen.



Gustave Courbet,
 Landschap met rotsen en waterval, 1872,
Rijksmuseum, Amsterdam 

eclectische stijl lijst



William Holman Hunt,
 Isabella en de pot met basilicum, 1866-1868,
Laing Art Gallery, Newcastle

historiserende stijl lijst

Meer over Pre-Raphaelites Frames


Lourens Alma Tadema,
Entrance to a Roman theatre, 1866, Fries Museum, Leeuwarden 

Lijst is ontworpen door de schilder zelf om bij de voorstelling te passen.

Isaac Israels, Ezeltje rijden, ca. 1898-1902, Kunstmuseum Den Haag

Specifiek Nederlandse 19de-eeuwse lijst die tussen de Lodewijk XIV stijl en eclectisch inhangt: verenlijst of Salalijst. (Sala is de kunsthandelaar/lijstenmaker). Vooral gebruikt door de Haagse- en aanverwante scholen.