Kunstproductie in de late middeleeuwen 2 - 8

8. Opdrachtgevers: kunst en kunstenaars importeren

* Kunst uit de Nederlanden oefende een grote aantrekkingskracht uit op kunstliefhebbers in het buitenland

* 1/3 van de kunstcollectie van de Medici (1492) was 'di fiandra' (uit Vlaanderen) 

Zoals: Petrus Christus, portret van een jonge vrouw, 1460-1470  ----->>

* op commissie / aankoop bestaand werk (kunstmarkt in Antwerpen)

* het meeste Vlaamse werk in Italië is verdwenen

* schilderijen op doek met lijm

Dieric Bouts,
Resurrection, glue size on cloth, c.1470.

This is one of a set of five paintings on cloth that originally formed a larger altarpiece. 

Bouts understood the potential of this medium, employing certain pigments which were effective in glue size, such as white chalk, which would not be usable in oil. 

Painting on a fabric support was both economical (quicker to prepare and produce, and cheaper pigments could be employed) and flexible (the form was ideal for export, since they could be rolled up and shipped in barrels).

* op paneel

* Portinari-triptiek, in opdracht van de Portinari-familie gemaakt, door Hugo van der Goes, 1483 verscheept naar Italië

Many aspects of the visual language of this triptych would have seemed exotic to its Florentine audience, such as 

• the figures on its reverse  painted in imitation of stone, 
• the angels on the interior dressed in liturgical vestments, 
• the blatantly symbolic but brilliantly rendered flowers set in vases on the ground of the stable,
• the landscape used with such invention to convey time and place and to expand the narrative content.

Domenico Ghirlandaio
Altarpiece of the Adoration of the Shepherds with portraits of Francesco Sassetti and his wife Nera Corsi, from the Sassetti chapel in Santa Trinita, Florence, panel and fresco, 1485.

Ghirlandaio's paintings respond to their northern exemplar in many ways: 

• the shepherds 
• the winter landscape, 
• the ox and ass, 
• the wheatsheaf and the flowers in the foreground 

are all quotes from Hugo van der Goes, 

but the figures are idealized and lack Hugo's dramatic impact, creating a less decorative and more stable, rational composition.

The Sassetti were, like the Portinari, managers of the Medici bank, and must have seen their artistic commissions in relation to those of their rivals.

* Tapijten

* tapijtweef-opdrachten vanuit de Medici naar de agenten in Vlaanderen

* kartons werden vaak in Firenze vervaardigd door plaatselijke schilders om in Vlaanderen geweven te worden*

*men stuurde soms stagiairs naar Vlaamse kunstenaars (Zanetto Bugatto bij Rogier van der Weyden),
* of men stuurde schilders vanuit Spanje/Italië op studiestage naar Vlaanderen,
* of men betaalde Vlaamse wevers om naar Italië te komen (Aert van der Dussen aka Boteram van Brussel naar Siena)

* Isabella van Castilie liet Vlaamse en Brabantse schilders naar Spanje komen:

• Egas Cueman, 
• Gil de Siloé (maakte een prachtig albasten praalgraf 1489-1493), 
• Juan de Flandes (Jan van der Straete), 
• Michel Sittow (Est, in Brugge opgeleid)

Gil de Siloé
Tomb of Juan II of Castile and Isabella of Portugal, alabaster, 1489-93.

The extraordinary form of this tomb, which has the shape of an eight-pointed star, provided scope for intense iconographical richness which was distinctly Iberian. Northern sculptors like Gil de Siloé undoubtedly learnt from and responded to the long tradition of alabaster carving which was established in Spain.

* vlakbij Burgos is de kartuizer abdij van Miraflores volledig ingericht met kunstwerken van Vlamingen in Castilië

* zowel het albasten praalgraf (Gil de Siloé) als het monumentale vergulde altaarstuk (Olivier van Gent) zijn doelbewust een Spaansgetinte versie van Vlaamse kunst.

* zo zijn er nooit beweegbare zijluiken aan de retabels