6. De erfenis: hoe werkt het kolonialisme door?


 'Doorwerking'?

► Staatkundige en economische erfenissen dáár

► Opvattingen over de koloniale geschiedenis

► Mentale erfenissen daar en hier

► Antwoorden?


 Staatkundige en economische erfenissen dáár

► Internationaal erkend territoir

  • Kwesties rond Molukken, Papua
  • Grenskwesties

►Juridische stelsels en politieke stelsels

► Rol militairen

► Taal

► Religie

► Schaal en economische levensvatbaarheid

► Migraties en transnationalisme


Opvattingen over de koloniale geschiedenis

► Indonesie: Nederlands kolonialisme als uitbuiting en gewelddadig, maar vooral als intermezzo

► Indische en Molukse gemeenschap in NL: juist die koloniale geschiedenis centraal # Indonesische geschiedenis

► Suriname en Caribische eilanden en Caribische gemeenschap in NL:

  • Kolonialisme en vooral slavernij centraal in herinnering
  • Minder debat over lastige kwesties rond dekolonisatie en migratie 


 Mentale erfenissen daar en hier

► Internalisering van koloniale ideologie (westerse superioriteit)?

  • Antikoloniale strijd was zelden anti-modernisering, wilde wel eigen wegen volgen

► Mentaal 'trauma' voornamelijk toegeschreven aan de Caribische slavernij

  • Slavenhandel en slavernij als extreme vormen van kolonialisme
  • Blijvende sociaaleconomische ongelijkheid
  • Sociaalpsychologische erfenis (mental slavery?)


 Veranderende waardering in NL

► Kolonialisme: motieven en legitimatie

  • Economisch en geopolitiek eigenbelang
  • Racisme, etnocentrisme, patemalisme
  • Daar werd wat groots verricht!" (1941)

► Kritische herwaarderingen, post-WWII

  • Dekolonisatie, globalisering, postkoloniale migraties
  •  Focus verschoven naar macht, geweld, racisme - maar
  • tegenbeweging zichtbaar




 Publieke gebaren

► Van stilte via spijt naar excuses - en herstel?

► Onderwijs, onderzoek, erfgoedbeleid

  • Neutraliteit versus betrokkenheid (canon)

► Herdenking en erkenning

  • Naamgeving, monumenten
  • Ceremonies, verklaringen
  • Bilaterale betrekkingen, erfgoedbeleid

► Stedelijke onderzoekingen en excuses

► Bedrijfsleven, kerken, universiteiten

► Oranje-Nassau


 Rol historici

► Vooroorlogse koloniale geschiedschrijving

  • Tegengeluiden, incl. Hatta, De Kom

► Naoorlogs 'vergeten'

► Gefaseerde en conflicterende "herontdekking"

  • Invloed postkoloniale gemeenschappen
  • Vergelijken, verklaren - relativeren?
  • Benoemen van geweld en racisme - moraliseren?

► Historici eerder volgend dan sturend


 Balans anno 2023

► Kritische reflectie vs. rooskleurig zelfbeeld - 2022 keerpunt?

► Wat betekenen spijt, excuses en herstel in de praktijk?

  • Internationaal
  • Nationaal: natievorming

►Toekomst historisch onderzoek