De tuin als kunstwerk en als ego-document:
- Impressionisme in de tuinen van Claude Monet in Giverny en van Henry Le Sidaner in Gerberoy,
- Symbolisme en Surrealisme in de Giardino dei Tarocchi van Niki de Saint Phalle.
1850: Breuk met de tradities in de kunst
Parijs werd in de loop van de negentiende eeuw in toenemende mate beschouwd als het artistieke middelpunt in de wereld. Na de bloeiperiode van de romantiek was de op een academische leest geschoeide realistische Franse schilderkunst rond 1850 toonaangevend geworden in Europa. Een belangrijke substroming was het neoclassicisme, dat de klassieke Griekse en Romeinse kunst ten voorbeeld stelde en thema's zocht in de geschiedenis en de mythologie. Veel werken droegen een boodschap uit. De belangrijkste vertegenwoordigers waren Jean Auguste Dominique Ingres en Eugène Delacroix, hoewel de laatste afweek van de gangbare regels omdat hij kleur en niet de lijnvoering als belangrijkste beeldend middel beschouwde.
Een nieuwe ontwikkeling in de realistische schilderkunst werd rond 1850 in gang gezet door de schilders van de School van Barbizon. Vanuit een kunstenaarskolonie even ten zuiden van Parijs maakte deze groep jonge kunstenaars genrewerken en landschappen, zonder romantische opsmuk, maar met veel aandacht voor de verschillende verschijningsvormen van het licht. De schilders van de School van Barbizon werkten in de vrije natuur, 'en plein air', waar ze de stemming van de natuur direct wilden weergeven. Het waren allemaal schilders die lieten zien dat er nieuwe paden begaanbaar waren in de kunst, andere wegen dan de toen gangbare, waarvan de grenzen rond 1860 in Frankrijk streng bewaakt werden door de conservatief-classicistische Académie des Beaux-Arts.
De tuin van Monet (1840-1926) in Giverny
De tuin van Henri Le Sidaner (1862-1939) in Gerberoy
In 1904 vestigde Le Sidaner zich in Gerberoy, in het departement Oise, en keerde geleidelijk weer terug naar het impressionisme. Rond zijn huis legde hij stapsgewijze een grote tuin aan die hem, net als bij Claude Monet, tot inspiratie diende.
Niki de Saint Phalle (1930-2002) en de Tarot-tuin
Het beeldenpark Giardino dei Tarocchi (Tarok- of Tarot-tuin) gelegen bij Capalbio, dicht bij het dorp van Pescia Fiorentina, zuidelijk van Grosseto in Toscane, Italië, heeft Niki de Saint Phalle samen met Jean Tinguely uitgevoerd. De belangrijkste inspiratie voor de aanleg van het park kwam van de organische architectuur van het in Barcelona gelegen Park Güell van architect Antoni Gaudí. De Tarok-tuin van De Saint Phalle ligt dan ook als het ware organisch ingebed tussen de omringende Toscaanse heuvels. Zoals de naam al zegt, is dit beeldenpark gebaseerd op de zogeheten Grote Arcana, de 22 occulte kaarten van het Tarok- of Tarot-spel. De 22 beelden, waarvan sommige meer dan 20 meter hoog zijn, zijn gemaakt van gietbeton, met de hand verstevigd met vlechtijzer van verschillende diktes. De uiterlijke vorm is met spuitbeton aangebracht en door plaatselijke kunstenaars afgewerkt met veelkleurig keramiek, mozaïek en glas. De enorme sculpturen, die sterk doen denken aan haar beroemde Nana's, zijn deels voor bezoekers toegankelijk. Met de verwerkelijking van haar fantasietuin kwam voor de beeldhouwster Niki De Saint Phalle een levenswens in vervulling.
