Onder de druk om zich te conformeren werd iedereen meegezogen in een ideologisch moeras van 'kritiek' en 'zelfkritiek'. Mijn va-der schreef herhaaldelijk dit soort zelfkritieken en toen de controle op gedachten en meningsuiting zo sterk werd dat zijn eigen leven in gevaar dreigde te komen, schreef hij net als anderen een essay waarin hij Wang Shiwei, de auteur van 'Wilde lelies', aan de kaak stelde, een publieke stellingname die haaks stond op zijn innerlijke overtuiging.
Situaties als deze deden zich voor in Yan'an in de jaren veertig, ze deden zich voor in het China van na 1949 en ze doen zich tot op de dag van vandaag nog steeds voor. Hierbij zij opgemerkt dat ideologische zuivering niet voorbehouden is aan totalitaire regimes: in liberale westerse democratieën komt zoiets net zo goed voor, zij het in een andere vorm. Onder invloed van politiek correct extremisme worden individuele gedachten en de expressie daarvan maar al te vaak aan banden gelegd en maar al te vaak vervangen door nietszeggende politieke slogans. Het is ook nu niet moeilijk voorbeelden te vinden van mensen die dingen zeggen en doen waar ze niet in geloven, om toch vooral in de pas te lopen met het gangbare narratief en zich in het openbaar op de vlakte te houden.
Knipsel uit:
Interview met Ai Weiwei door Toef Jaeger
in NRC van 3/10/2023
 |
|
