Ik heb twee boeken gelezen met de focus op genetica, erfelijkheid. De eerste
"De ontsnapping van de natuur" van de biologen Thomas Oudman en Theunis Piersma begint interessant met hun onderzoek naar de waddenvogel de kanoet op de Banc d’Arguin voor de kust van Mauretanië. Ook verderop in het boek vertellen ze leuke natuurverhalen. Maar hun boek draait in hoofdzaak om hun pleidooi dat genen heus niet alles bepalend zijn. En ze brengen dat alsof ze eigenhandig aansturen op een grootse paradigmawissel. Voorbijgaand aan alle onderzoeken naar de wisselwerking van nature&nuture zijn ze vooral bezig hun eigen stropoppen fanatiek te bevechten. Ik vind het een hoogst irritant boek, geduld voor de laatste hoofdstukken kon ik niet meer opbrengen.
Heel anders is het tweede boek
"Het sterke geslacht. Een uitleg voor de genetische superioriteit van vrouwen" van geneticus en arts Sharon Moalem.
Uit Trouw voor waar het over gaat:
Er zijn variaties, maar een vrouw heeft doorgaans twee X-chromosomen, één geërfd van de moeder, één van de vader. Een man heeft een X, van de moeder, en een Y, van de vader. X en Y verschillen nogal. Het X-chromosoom is de genetische krachtcentrale. Het bevat zo’n duizend genen, die onder meer een rol spelen bij het aanleggen en onderhouden van de hersenen en het immuunsysteem. De Y is veel kleiner en heeft zo’n 70 genen, waarvan de meesten betrokken zijn bij de productie van sperma. Moalem: “Aan de betekenis van het extra X-chromosoom hebben we lang weinig aandacht besteed.”
Tijdens de vroege ontwikkeling van het vrouwelijk embryo wordt in elke cel een van de twee X-chromosomen willekeurig geïnactiveerd. Geruime tijd werd aangenomen dat het tot zwijgen gebrachte X-chromosoom verder geen rol meer speelde. Inmiddels wordt duidelijker – ‘Zijn we aan het ontdekken’, aldus Moalem– dat ongeveer een vijfde van de genen op het inactieve X-chromosoom toch actief blijft: de inactieve X kan de cel nog steeds helpen te overleven op momenten dat dit nodig is.
Dit boek is geweldig interessant en helpt weer bij het verder lezen over genetica en overerving. Persoonlijk spreekt het ook aan, omdat ik me nu in het bijzonder aan het verdiepen ben in de stamboom van m'n moederlijn.
