Een soldatenroman? Niks voor mij om aan een soldatenroman te beginnen, maar met 'Dagen zonder eind' lag het net even anders. Ik las een enthousiaste recensie van 'Duizend manen' in 'De Groene Amsterdammer'
De openingszin van Duizend manen is een eenvoudige maar tegelijkertijd gecompliceerde mededeling: ‘Ik ben Winona.’ Achter dat simpele zinnetje schuilt de ingewikkelde en gewelddadige ontstaansgeschiedenis van de Verenigde Staten. Winona is een Sioux-meisje dat eigenlijk Ojinjintka heet. Thomas McNulty, in 1847 een uitgehongerde illegale Ierse immigrant die zijn geluk beproefde in de Nieuwe Wereld, overleeft in Amerika omdat hij, in Dagen zonder eind, dienst neemt in het leger. Dat leger leeft zich uit in de zogenaamde Indianenoorlogen in de jaren vijftig van de negentiende eeuw, een strijd vol verbroken verdragen en systematische moord op de Native Americans. McNulty en zijn vriend en minnaar John Cole, in wie ook een beetje Indiaans bloed stroomt, ontfermen zich over een nichtje van het opperhoofd Caught-His-Horse-First, Winona, getuige van de afslachting van haar naaste familie en stamgenoten. Uiteindelijk, na de Burgeroorlog, vestigt het ‘echtpaar’ McNulty/Cole zich met hun ‘dochter’ Winona (de naam Ojinjintka kunnen ze niet uitspreken) op een boerderij bij Paris, Tennessee. Een andere veteraan en twee vrijgemaakte slaven complementeren de ‘familie’, een wonderlijk en ideaal minimaatschappijtje dat zichzelf kan bedruipen maar dat al te vaak belegerd wordt.
Op die boerderij eindigt Dagen zonder eind, achteraf verteld vanuit het perspectief van de overlever Thomas McNulty, die zich graag in vrouwenkleren hult. Duizend manen is de achterafvertelling van Winona, die zich aanvankelijk noodgedwongen in jongenskleren hult en haar zwarte haar afknipt om zo te ontkomen aan begerige blikken van blanke mannen. Tevergeefs. Maar ondanks alle geweld dat haar wordt aangedaan weet ook zij te overleven – en hoe!
Om 'Duizend manen' beter te plaatsen ben ik gaan luisteren naar Sander de Heer, die 'Dagen zonder eind' voorleest. En zoals te verwachten van een vertelling over soldatenlevens is het rauw en vol bravoure. Maar dat is maar één kant van dit boek, het gaat ook over compassie, liefde en vooral over de wil om te overleven. En nu wil ik gaan luisteren naar het levensverhaal van Ojinjintka. Ik hoop dat de audioversie snel beschikbaar is.
